001                                      คิริมานนทสูตร  แปล 
002 ในอังคุตตรนิกาย  ทสกนิบาต  เล่ม ๒๔  หน้า  ๑๑๕  ถึงหน้า  ๑๒๐ 
003                                ในพระสุตตันตปิฎกฉบับใหม่
004 	เอวมฺเม สุตํ			ข้าพเจ้าได้ฟังมาแล้วอย่างนี้
005 เอกํ สมยํ ภควา  			สมัยหนึ่งพระผู้มีพระภาค
006 สาวตฺถิยํ  วิหรติ  เชตวเน		ประทับอยู่ที่เชตวันวิหาร  ซึ่งเป็น
007 อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม		อารามของอนาถปิณฑิกคฤหบดี ณ
008 					กรุงสาวัตถี
009 เตน โข  ปน สมเยน		ก็ในสมัยนั้นพระคิริมานนท์ผู้มีอายุ
010 อายสฺมา  คิริมานนฺโท
011 อาพาธิโก  โหติ  ทุกฺขิโต		เป็นผู้อาพาธ ประกอบด้วยทุกข-
012 พาฬฺหคิลาโน			เวทนาเป็นไข้หนัก
013 อถ  โข  อายสฺมา  อานนฺโท	ลำดับนั้นพระอานนท์ผู้มีอายุ
014 เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ		พระผู้มีพระภาคเสด็จอยู่ในที่ใด  ก็
015 					เข้าไปเฝ้าในที่นั้น
016 อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ		ครั้นเข้าไปเฝ้าแล้ว  จึงถวายบังคม
017 อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ  นิสีทิ	พระผู้มีพระภาคนั่ง ณ  ที่ควรส่วน
018 					ข้างหนึ่ง

001 เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข		เมื่อพระอานนท์ผู้มีอายุนั่ง  ณ  ที่  
002 อายสฺมา  อานนฺโท  ภควนฺตํ	ควรส่วนข้างหนึ่งแล้ว  กราบทูล
003 เอตทโวจ				พระผู้มีพระภาคว่า
004 อายสฺมา  ภนฺฌต  คิริมานนฺโท	ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ  พระคิริ-
005 					มานนท์ผู้มีอายุ
006 อาพาธิโก  โหติ  ทุกฺขิโต		เป็นผู้อาพาธ  ประกอบด้วยทุกข-
007 พาฬฺหคิลาโน			เวทนาเป็นไข้หนัก
008 สาธุ  ภนฺเต ภควา			ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ  ดีแล้ว  ขอ
009 					เชิญพระผู้มีพระภาค
010 เยนายสฺมา  คิริมานนฺโท		พระคิริมานนท์ผู้มีอายุ  อยู่ในที่ใด
011 เตนุปสงฺกมตุ  อนุกมฺปํ		จงทรงอาศัยพระกรุณาเสด็จไปที่นั้น
012 อุปาทาย				[พระผู้มีพระภาคจึงตรัสว่า]
013 สเจ  โข  ตฺวํ  อานนฺท		ดูก่อนอานนท์  ถ้าว่าเธอ
014 คิริมานนฺทสฺส  ภิกฺขุโน		พึงไปหาแล้วแสดงสัญญา ๑๐  ประ
015 อุปสงฺกมิตฺวา  ทส  สญฺา		การแก่ภิกษุคิริมานนท์ไซร้
016 ภาเสยฺยาสิ
017 €านํ  โข  ปเนตํ  วิชฺชติ ยํ		ข้อนี้เป็นเหตุที่จะให้อาพาธ [ความ
018 คิริมานนฺทสฺส  ภิกฺขุโน  ทส	เจ็บ]  ของคิริมานนท์ภิกษุผู้นั้น
019 สญฺา  สุตฺวา  โส  อาพาโธ	สงบระงับโดยเร็วพลัน  เพราะ
020 €านโส  ปฏิปสฺสมฺเภยฺย		ได้ฟังสัญญา ๑๐

001 กตมา  ทส				สัญญา  ๑๐  อะไรบ้าง  
002 อนิจฺจสญฺา				ความจำหมายว่าไม่เที่ยง ๑
003 อนตฺตสญฺา				ความจำหมายว่าไม่ใช่ตัวตน ๑
004 อสุภสญฺา				ความจำหมายว่าไม่งาม ๑
005 อาทีนวสญฺา			ความจำหมายว่าเป็นโทษ ๑
006 ปหานสฺา				ความจำหมายในการละ ๑
007 วิราคสญฺา				ความจำหมายในธรรมอันปราศจาก
008 					ราคะ ๑
009 นิโรธสญฺา				ความจำหมายในธรรมเป็นที่ดับ ๑
010 สพฺพโลเก อนภิรตสญฺา		ความจำหมายความไม่ยินดีในโลก
011 					ทั้งปวง ๑
012 สพฺพสงฺขาเรสุ อนิจฺจสญฺา๑	ความจำหมายความไม่ปรารถนา
013 					ในสังขารทั้งปวง ๑.
014 	๑.  กตมา  จานนฺท		ดูก่อนอานนท์  อนิจจสัญญาเป็น
015 อนิจฺจสญฺา				ไฉนเล่า ?
016 อิธานนฺท  ภิกฺขุ			ดูก่อนอานนท์ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
017 อรญฺคโต  วา			ไปที่ป่าก็ตาม
018 รุกฺขมูลคโต วา			ไปที่โคนไม้ก็ตาม

๑.  ท่านว่าควรจะเป็นอนิจฺจสญฺา  หรืออนิฏฺ€สญฺา  แต่ยังหาหลักฐานไม่ได้แน่นอนลงไป.


001 สุญฺาคารคโต  วา			ไปที่เรือนว่างเปล่าก็ตาม  
002 อิติ  ปฏฺสญฺจิกฺขติ			ย่อมพิจารณาอย่างนี้ว่า
003 รูปํ  อนิจฺจํ				รูปไม่เที่ยง
004 เวทนา  อนิจฺจา			เวทนาไม่เที่ยง
005 สญฺา  อนิจฺจา			สัญญาไม่เที่ยง
006 วิญฺาณํ  อนิจฺจํ			สังขารไม่เที่ยง
007 อิติ  อิเมสุ  ปญฺจสุ อุปาทานกฺ-	ย่อมเป็นผู้พิจารณาเนือง ๆ  โดย
008 ขนฺเธสุ  อนิจฺจานุปสฺสี วิหรติ	ความไม่เที่ยง  ในอุปาทานขันธ์
009 					ทั้ง ๕  อย่าง
010 อยํ  วุจฺจตานนฺท  อนิจฺจสญฺา	ดูก่อนอานนท์ อันนี้  [เรา]  กล่าว
011 					ว่า  อนิจจสัญญา.
012 	๒.  กตมา  จารนนฺท	ดูก่อนอานนท์  อนัตตสัญญาเป็น
013 อนตฺตสญฺา				ไฉนเล่า ?
014 อิธานนฺท ภิกฺขุ			ดูก่อนอานนท์ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
015 อรญฺคโต  วา			ไม่ที่ป่าก็ตาม
016 รุกฺขมูลคโต  วา			ไม่ที่เรือนว่างเปล่าก็ตาม
017 อิติ  ปฏิสญฺจิกฺขติ			ย่อมพิจารณาอย่างนี้ว่า
018 จกฺขุ  อนตฺตา			ตาไม่ใช่ตัวตน
019 รูปํ  อนตฺตา				รูปไม่ใช่ตัวตน

001 โสตํ  อนตฺตา			หูไม่ใช่ตัวตน 
002 สทฺทา  อนตฺตา			เสียงไม่ใช่ตัวตน 
003 ฆานํ  อนตฺตา			จมูกไม่ใช่ตัวตน
004 คนฺธา  อนตฺตา			กลิ่นไม่ใช่ตัวรน
005 ชิวฺหา  อนตฺตา			ลิ้นไม่ใช่ตัวตน
006 รสา  อนตฺตา				รสไม่ใช่ตัวตน
007 กาโย  อนตฺตา			กายไม่ใช่ตัวตน
008 โผฏฺ€พฺพา อนตฺตา			สิ่งที่พึงถูกต้องได้ด้วยกายไม่ใช่ตัว
009 					ตน
010 มโน  อนตฺตา			ใจไม่ใช่ตัวตน
011 ธมฺมา อนตฺตา			เรื่องที่รู้ได้ด้วยใจไม่ใช่ตัวตน
012 อิติ อิเมสุ ฉสุ อชฺฌตฺติกพาหิเรสุ	ย่อมเป็นผู้พิจารณาเนือง ๆ โดย
013 อายตเนสุ อนตฺตานุปสฺสี วิหรติ	ความไม่ใช่ตัวตน  ในอายตนะทั้ง
014 					ภายในและภายนอก ๖  อย่างนี้
015 อยํ  วุจฺจตานนฺท  อนตฺตสญฺา  	ดูก่อนอานนท์  อันนี้  [เรา]  กล่าว
016 					ว่า  อนัตตสัญญา.
017 	๓.  กตมา  จานนฺท		ดูก่อนอานนท์  อสุภสัญญาเป็น
018 อสุภสญฺา				ไฉนเล่า ?
019 อิธานนฺท  ภิกฺขุ			ดูก่อนอานนท์ ภิกษุในธรรมวินัยนี้

001 อิมเมว  กายํ  อุทฺธํ  ปาทตลา   	ย่อมพิจารณากายนี้แล  ข้างบน  
002 อโธ  เกสมตฺถกา  ตจปริยนฺตํ  	แต่พื้นเท้าขึ้นไป  ข้างล่างแต่ปลาย
003 ปูรนฺนานปฺปการสฺส  อสุจิโน   	ผมลงมา  มีหนังหุ้มอยู่โดยรอบ
004 ปจฺจเวกฺขติ       			เต็มไปด้วยของไม่สะอาดมีประการ
005                    				ต่าง ๆ ว่า
006 อตฺถิ  อิมสฺมึ  กาเย			มีอยู่ในกายนี้
007 เกสา					ผม
008 โลมา					ขน
009 นขา					เล็บ
010 ทนฺตา					ฟัน
011 ตโจ					หนัง
012 มํสํ					เนื้อ
013 นหารู					เอ็น
014 อฏฺ€ี					กระดูก
015 อฏฺ€ิมิฺชํ				เยื่อในกระดูก
016 วกฺกํ					ไต
017 หทยํ					หัวใจ
018 ยกนํ					ตับ
019 กิโลมกํ				พังผืด
020 ปิหกํ					ม้าม
021 ปปฺผาสํ				ปอด

001 อนฺตํ  					ไส้ใหญ่  
002 อนฺตคุณํ				ไส้ทบ
003 อุทริยํ					อาหารใหม่
004 กรีสํ					อาการเก่า
005 ปิตฺตํ					น้ำดี
006 เสมฺหํ					น้ำเสลด
007 ปุพฺโพ				น้ำเหลือง
008 โลหิตํ					น้ำเลือด
009 เสโท					น้ำเหงื่อ
010 เมโท					น้ำมันข้น
011 อสฺสุ					น้ำตา
012 วสา					น้ำมันเหลว
013 เขโฬ					น้ำลาย
014 สิงฺฆาณิกา				น้ำมูก
015 ลสิกา					น้ำไขข้อ
016 มุตฺตํ					น้ำมูตร
017 อิติ อิมสฺมึ กาเย อสุภานุปสฺสี	ย่อมเป็นผู้พิจารณาเนือง ๆ  โดย
018 วิหรติ					ความเป็นของไม่งามในกายนี้
019 					อย่างนี้
020 อยํ วุจฺจตานนฺท  อสุภสญฺา	ดูก่อน  อานนท์  อันนี้  [เรา]
021 					กล่าวว่า  อสุภสัญญา.

001 	๔.  กตมา จานนฺท		ดูก่อนอานนท์ อาทีนวสัญญาเป็น  
002 อาทีนวสญฺา			ไฉนเล่า ?
003 อิธานนิท  ภิกฺขุ			ดูก่อนอานนท์ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
004 อรญฺโตโต วา			ไปที่ป่าก็ตาม
005 รุกฺขมูลคโต วา			ไปที่โคนไม้ก็ตาม
006 สุญฺาคารคโต วา			ไปที่เรือนว่างเปล่าก็ตาม
007 อิติ  ปฏิสญฺจิกฺขติ			ย่อมพิจารณาอย่างนี้ว่า
008 พหุทุกฺโข โข อยํ กาโย		กายอันนี้แลมีทุกข์มาก
009 พหุอาทีนโว				มีโทษมาก
010 อิติ  อิมสฺมึ  กาเย  วิวิธา		เหล่าอาพาธ [ความเจ็บไข้]  ต่าง ๆ
011 อาพาธา  อุปฺปชฺชนฺติ		ย่อมเกิดขึ้นในกายนี้  อย่างนี้
012 เสยฺยถีทํ				อาพาธเหล่านั้น  คืออะไรบ้าง ?
013 จกฺขุโรโค				คือ  โรคในตา
014 โสตโรโค				โรคในหู
015 ฆานโรโค				โรคในจมูก
016 ชิวฺหาโรโค				โรคในลิ้น
017 กายโรโค				โรคในกาย
018 สีสโรโค				โรคในศีรษะ
019 กณฺณโรโค				โรคในหู
020 มุขโรโค				โรคในปาก
021 ทนฺตโรโค				โรคในฟัน

001 กาโส			ไอ 
002 สาโส			หืด
003 ปินาโส		หวัด
004 ฑโห			ไข้พิษ
005 ชโร			ไข้เชื่อม
006 กุจฺฉิโรโค		โรคในท้อง
007 มุจฺแา			ลมจับ [หรือสลบ หรือสวิงสวาย]
008 ปกฺขนฺทิกา		โรคบิด [หรือ อุจจารธาตุ]
009 สุลา			จุกเสียด [หรือตะคริว]
010 วิสูจิกา		โรคลงราก
011 กุฏฺ€ํ			โรคเรื้อน
012 กิลาโฑ		ฝี
013 กิลาโส		โรคกลาก
014 โสโส			มองคร่อ
015 อปมาโร		ลมบ้าหมู
016 ทณฺฑุ			หิดเปื่อย
017 กณฺฑุ			หิดด้าน
018 กจฺฉุ			คุดทะราดหูด
019 รขสา			ละลอก
020 วิตจฺฉิกา		คุดทะราดบอน
021 โลหิตํ			อาเจียนโลหิต


001 ปิตฺตํ				โรคดีเดือด  
002 มธุเมโห			โรคปัสสาวะหวาน
003 อํสา				เริม
004 ปีฬกา				พุพอง
005 ภคณฺฑลา			ริดสีดวง
006 ปิตฺตสมุฏฺ€านา อาพาธา	ความเจ็บ  มีดีเป็นสมุฏฐาน
007 เสมฺหสมุฏฺ€านา อาพาธา	ความเจ็บมีเสมหะเป็นสมุฏฐาน
008 วาตสมุฏฺ€านา อาพาธา	ความเจ็บมีลมเป็นสมุฏฐาน
009 สนฺนิปาติา อาพาธา		ไข้สันนิบาต [คือความเจ็บที่เกิด
010 				แต่ดีเสมหะและลมทั้ง ๓ เจือกัน]
011 อุตุปริณามชา อาพาธา	ความเจ็บเกิดแก่ฤดูแปรปรวน
012 วิสมปริหารชา อาพาธา	ความเจ็บเกิดแต่ความผลัดเปลี่ยน
013 				อิริยาบถไม่สม่ำเสมอ
014 โอปกฺกมิกา อาพาธา	ความเจ็บเกิดแต่ความเพียรกล้า๑
015 กมฺมวิปากชา อาพาธา	ความเจ็บเกิดแก่วิบากของกรรม
016 สีตํ				เย็น
017 อุณฺหํ				ร้อน
018 ชิฆจฺฉา			หิวข้าว
019 ปิปาสา			ระหายน้ำ

๑.  นี้แปลตามนัยพระบาลีที่ตรัสเล่าถึงการทรงบำเพ็ญทุกรกิริยาทุกแห่งว่า. . . โอกูกมิกา  ทุกฺขา
ติปฺปา . . . 

001 อุจฺจาโร				อุจจาระ 
002 ปสฺสาโว				ปัสสาวะ
003 อิติ อิมสฺมึ กาเย อาทีนวานุปสฺสี	ย่อมเป็นผู้พิจารณาเนือง ๆ โดย
004 วิหรติ					ความเป็นโทษในกายนี้  อย่างนี้
005 อยํ วุจฺจตานนฺท อาทีนวสญฺา	ดูก่อนอานนท์ อันนี้ [เรา]  กล่าว
006 					ว่า  อาทีนวสัญญา.
007 	๕.  กตมา จานนฺท		ดูก่อนอานนท์ ปหานสัญญาเป็น
008 ปหานสญฺา				ไฉนเล่า ?
009 อิธานนฺท ภิกฺขุ			ดูก่อนอานนท์ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
010 อุปฺปนฺนํ กามวิตกฺกํ นาธิวาเสติ	ย่อมไม่รับไว้  ย่อมสละเสีย  ย่อม
011 ปชหติ วิโนเทติ พฺยนฺตีกโรติ	ถ่ายถอน ย่อมทำให้พินาศ ย่อม
012 อนภาวํ คเมติ			ทำไม่ให้เกิดอีกต่อไป  ซึ่งกามวิตก
013 					[ความตรึกด้วยความกำนัดยินดี
014 					ในกามารมณ์] ที่เกิดขึ้นแล้ว
015 อุปฺปนฺนํ พฺยาปาทวิตกฺกํ		ย่อมไม่รับไว้  ย่อมละเสีย ย่อม
016 นาธิวาเสติ ปชหติ วิโนเทติ	ถ่ายถอน ย่อทำให้พินาศ ย่อม
017 พฺยนฺตีกโรติ อนภาวํ คเมติ		ทำไม่ให้เกิดอีกต่อไป  ซึ่งพยาบาท
018 					วิตก  [ความตรึกในความล้างผลาญ
019 					สัตว์] ที่เกิดขึ้นแล้ว

001 อุปฺปนฺนํ  วิหึสาวิตกฺกํ  นาธิวาเสติ	ย่อมไม่รับไว้ ย่อมละเสีย ย่อม  
002 ปชหติ วิโนเทติ พฺยนฺตีกโตติ		ถ่ายถอน  ย่อมทำให้พินาศ  ย่อมทำ
003 อนภาวํ คเมติ				ไม่ให้เกิดอีกต่อไป  ซึ่งวิหิงสาวิตก
004 						ความตรึกด้วยความหลงสนุก
005 						เพลิดเพลินในความเบียดเบียน
006 						สัตว์  ที่เกิดขึ้นแล้ว
007 อุปฺปนฺนุปฺปนฺเน ปาปเก			ย่อมไม่รับไว้ ย่อมละเสีย  ย่อม
008 อกุสเล ธมฺเม นาธิวเสติ			ถ่ายถอน ย่อมทำให้พินาศ ย่อม
009 ปชหติ วิโนเทติ  พฺยนฺตีกโรติ		ทำไม่ให้เกิดอีกต่อไป  ซึ่งเหล่า
010 อนภาวํ  คเมติ				ธรรมอันเป็นบาปเป็นอกุศลที่เกิด
011 						ขึ้นแล้วและเกิดขึ้นแล้ว
012 อยํ วุจฺจตานนฺท  ปหานสญฺา		ดูก่อนอานนท์  อันนี้  [เรา]
013 						กล่าวว่า  ปหานสัญญา.
014 	๖.  กตมา  จานนฺท			ดูก่อนอานนท์  วิราคสัญญาเป็น
015 วิราคสญฺา					ไฉนเล่า ?
016 อิธานนฺท  ภิกฺขุ				ดูก่อนอานนท์ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
017 รุกฺขมูลคโต วา				ไปที่ป่าก็ตาม
018 สุญฺาคารคโต วา				ไปที่โคนไม้เปล่าก็ตาม
019 อิติ  ปฏิสญฺจิกฺขติ				ย่อมพิจารณาอย่างนี้ว่า
020 เอตํ  สนฺตํ  เอตํ  ปณีตํ			ธรรมชาตินั้นละเอียด  ธรรมชาติ


001 					นั้นประณีต  
002 ยทิทํ					ธรรมชาตินั้น คืออะไร ?
003 สพฺพสงฺขารสมโถ			คือธรรมเป็นที่ระงับสังขารทั้งปวง
004 สพฺพุปธิปฏินิสฺสคฺโค		เป็นที่ส่งคืนอุปธิทั้งปวง
005 คณฺหกฺขโย				เป็นที่สิ้นไปแห่งตัณหา
006 วิราโค				เป็นที่สำรอกกิเลสเป็นเครื่องย้อมจิต
007 นิพฺพานํ				เป็นที่ดับกิเลสและทุกข์
008 อยํ วุจฺจตานนฺท วิราคสญฺา	ดูก่อนอานนท์ อันนั้น [เรา]  กล่าว
009 					ว่า  วิราคสัญญา.
010 	๗.  กตมา จานนฺท		ดูก่อนอานนท์ นิโรธสัญญา เป็น
011 นิโรธสญฺา				ไฉนเล่า ?
012 อิธานนฺท  ภิกฺขุ			ดูก่อนอานนท์ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
013 อรญฺคโต  วา			ไปที่ป่าก็ตาม
014 รุกฺขมูลคโต วา			ไปที่โคนไม้ก็ตาม
015 สุญฺาคารคโต วา			ไปที่เรือนว่างเปล่าก็ตาม
016 อิติ  ปฏิสญฺจิกฺขติ			ย่อมพิจารณาอย่างนี้
017 เอตํ  สนฺตํ เอตํ ปณีตํ		ธรรมชาตินั้นละเอียด  ธรรมชาติ
018 					นั้นประณีต
019 ยทิทํ					ธรรมชาตินั้น คืออะไร ?
020 สพฺพสงฺขารสมโถ			คือธรรมเป็นที่ระงับสังขารทั้งปวง

001 สพฺพุปธิปฏินิสฺสคฺโค		เป็นที่ส่งคืนอุปธิทั้งปวง   
002 ตณฺหกฺขโย				เป็นที่สิ้นไปแห่งตัณหา
003 นิโรโธ				เป็นที่ดับทุกข์สนิท
004 นิพฺพานํ				เป็นที่ดับกิเลสและทุกข์
005 อยํ  วุจฺจตานนฺท นิโรธสญฺา	ดูก่อนอานนท์  อันนี้  [เรา]
006 					กล่าวว่า  นิโรธสัญญา.
007 	๘.  กตมา  จานนฺท		ดูก่อนอานนท์ สัพพโลเกอนภิรต-
008 สพฺพโลเก  อนภิรตสญฺา		สัญญา  เป็นไฉนเล่า ?
009 อิธานนฺท ภิกฺขุ			ดูก่อนอานนท์ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
010 เย  โลเก  อุปายุปาทานา  		อุ๑บายเป็นเหตุถือมั่นเหล่าใดในโลก
011 เจตโส อธิฏฺ€านาภินิเวสานุสยา	มีความถือมั่นด้วยความตั้งจิตไว้
012 					เป็นอนุสัย
013 เต  ปชหนฺโต  วิรมติ  น		ละอุบายเป็นเหตุถือมั่นเหล่านั้น
014 อุปาทิยนฺโต				เสียไม่ถือมั่น  ย่อมงดเว้นเสีย
015 อยํ  วุจฺจตานนฺท สพฺพโลเภ	ดูก่อนอานนท์ อันนี้  [เรา]
016 อนภิรตสญฺา			กล่าวว่า  สัพพโลเกอนภิรตสัญญา.
017 	๙.  กตมา จานนฺท		ดูก่อนอานนท์ สัพพสังขาเรสุ-
018 สพฺพสงฺขาเรสุ อนิจฺจสญฺา	อนิจจสัญญา  เป็นไฉนเล่า ?
019 อิธานนฺท  ภิกฺขุ			ดูก่อนอานนท์ ภิกษุในธรรมวินัยนี้

๑.  ตามนัยอรรถกถาแห่งหนึ่งว่า  ความพัวพันและความถือมั่น  เหล่าใดในโลก  ซึ่งเป็นความ
ตั้งใจยึดไว้และนอนเนื่องของจิต.

001 สพฺพสงฺขาเรหิ อฏฺฏิยติ		ย่อมเบื่อหน่าย  ย่อมระอา  ย่อม  
002 หรายติ  ชิคุจฺฉติ			เกลียดชังแต่สังขารทั้งปวง
003 อยํ วุจฺจตานนฺท			ดูก่อนอานนท์ อันนี้  [เรา]  กล่าว
004 สพฺพสงฺขาเรสุ อนิจฺจสญฺา	ว่า  สัพพสังขาเรสุอนิจจสัญญา.
005 	๑๐. กตมา  จานินท		ดูก่อนอานนท์ อานาปานสติ  เป็น
006 อานาปานสฺสติ			ไฉนเล่า ?
007 อิธานนฺท  ภิกฺขุ			ดูก่อนอานนท์  ภิกษุในธรรมวินัยนี้
008 อรญฺคโต  วา			ไปที่ป่าก็ตาม
009 รุกฺขมูลคโต วา			ไปที่โคนไม้ก็ตาม
010 สุญฺาคารคโต วา			ไปที่เรือนว่างเปล่าก็ตาม
011 นิสีทติ  ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา		นั่งคู้บัลลังก์  [คือขัดสมาธิ]
012 อุชุํ  กายํ ปณิธาย ปริมุขํ		ตั้งกายให้ตรง  ดำรงสติไว้มั่น
013 สตึ  อุปฏฺ€เปตฺวา			เฉพาะหน้า
014 โส  สโตว  อสฺสสติ			เธอย่อมมีสติหายใจออก
015 สโต  ปสฺสสติ			ย่อมมีสติหายใจเข้า.
016 	ที่ ๑. ฑีฆํ วา อสฺสสนฺโต	หรือเมื่อหายใจอกยาว  ก็รู้ชัดว่า
017 ทีฆํ  อสฺสสามีติ ปชานาติ		บัดนี้เราหายใจออกยาว 
018 ทีฆํ  วา  ปสฺสสนฺโต  ทีฆํ		หรือเมื่อหายใจเข้ายาว  ก็รู้ชัดว่า
019 ปสฺสสามีตี  ปชานาติ		เราหายใจเข้ายาว  [นี่เป็นหมวด
020 					ที ๑]

001 รสฺสํ  วา  อสฺสสนฺโต  รสฺสํ	หรือเมื่อหายใจออกสั้น  ก็รู้ชัดว่า 
002 อสฺสสามีติ  ปชานาติ		เราหายใจออกสั้น
003 รสฺสํ วา ปสฺสสนฺโต รสฺสํ		หรือเมื่อหายใจเข้าสั้น  ก็รู้ชัดว่าเรา
004 ปสฺสสามีติ  ปชานาติ		หายใจเข้าสั้น  [นี่เป็นหมวดที่ ๒]
005 สพฺพกายปฏฺสํเวที			ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเป็นผู้
006 อสฺสสิสฺสามีติ  สิกฺขติ		กำหนดรู้กายทั้งหมดหายใจออก
007 สพฺพกายปฏิสํเวที  ปสฺสสิสฺ-	ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเป็นผู้
008 สามีติ  สิกฺขติ			กำหนดรู้กายทั้งหมดหายใจเข้า
009 					[นี่เป็นหมวดที่ ๓]
010 ปสฺสมฺภยํ กายสงฺขารํ อสฺสสิสฺ-	ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเป็นผู้
011 สามีติ  สิกฺขติ			ระงับกายสังขารหายใจออก
012 ปสฺสมฺภยํ กายสงฺขารํ		ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเป็นผู้
013 ปสฺสสิสฺสามีติ  สิกฺขติ		ระงับกายสังขาร หายใจเข้า  [นี่เป็น
014 					หมวดที่ ๔]  ใน  ๔  หมวดนี้กล่าว
015 					ด้วยกายานุปัสสนาสติปัฏฐานเพราะ
016 					ลมหายใจเป็นส่วนกาย.
017 	ที่ ๒.  ปีติปฏิสํเวที		ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเป็นผู้
018 อสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ		กำหนดรู้ปีติ  [คือความอิ่มกาย
019 					อิ่มใจ]  หายใจออก

001 ปีติปฏิสํเวที  ปสฺสสิสฺสามีติ	ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเป็นผู้  
002 สิกฺขติ					กำหนดรู้ปีติ หายใจเข้า [ใน ๒
003 					ข้อนี้  ประสงค์ผู้ที่ได้ปฐมฌาน
004 					ทุติยฌานซึ่งประกอบด้วยปีติ  นี่เป็น
005 					หมวดที่ ๕]
006 สุขปฏิสํเวที ปสฺสสิสฺสมีติ		ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเป็นผู้
007 สิกฺขติ					กำหนดรู้สุข  [คือความสุขกาย
008 					สุขจิต]  หายใจออก
009 สุขปฏิสํเวที ปสฺสสิสฺสามีติ	ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเป็นผู้
010 สิกฺขติ					กำหนดรู้สุข  หายใจเข้า  [ใน ๒  ข้อนี้
011 					ประสงค์ผู้ที่ได้ปฐมฌาน  ทุติยฌาน
012 					ตติยฌาน  ซึ่งประกอบด้วยสุข
013 					นี่เป็นหมวดที่ ๖]
014 จิตฺตสงฺขารปฏฺสํเวที		ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเป็นผู้
015 อสฺสสิสฺสามีติ  สิกฺขติ		กำหนดรู้จิตตสังขารหายใจออก
016 จิตฺตสงฺขารปฏิสํเวที		ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเป็นผู้
017 ปสฺสสิสฺสามีติ  สิกฺขติ		กำหนดรู้จิตตสังขารหายใจเข้า  [นี่
018 					เป็นหมวดที่  ๗]
019 ปสฺสมฺภยํ  จิตฺตสงฺขารํ		ย่อสำเหนียกว่า  เราจักระงับ
020 อสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ		จิตตสังขารหายใจออก

001 ปสฺสมฺภยํ  จิตฺตสงฺขารํ		ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักระงับ 
002 ปสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ		จิตตสังขาร  หายใจเข้า  [นี่เป็น
003 					หมวดที่ ๘]  ตั้งแต่หมวดที่ ๕
004 					ถึงหมวดที่ ๘  สี่หมวดนี้  กล่าวด้วย
005 					เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน  เพราะ
006 					ปีติสุขเป็นส่วนเวทนา.
007 	ที่ ๓. จิตฺตปฏิสํเวที		ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเป็นผู้
008 อสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ		กำหนดรู้จิต  หายใจออก
009 จิตฺตปฏิสํเวที ปสฺสสิสฺสามีติ	ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเป็นผู้
010 สิกฺขติ					กำหนดรู้จิต  หายใจเข้า  [นี่เป็น
011 					หมวดที่ ๙]
012 อภิปฺปโมทยํ  จิตฺตํ			ย่อมสำเหนียกว่า   เราจักทำจิตให้
013 ปสฺสสิสฺสามีติ  สิกฺขติ		บันเทิง หายใจเข้า  [ใน ๒  ข้อนี้
014 					ประสงค์ความบันเทิงจิตด้วยอำนาจ
015 					สมถะ  นี่เป็นหมวดที่ ๑๐]
016 สมาทหํ  จิตฺตํ  อสฺสสิสฺสามีติ	ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักตั้งจิตเป็น
017 สิกฺขติ					สมาธิ  หายใจออก

001 สมาทหํ  จิตฺตํ ปสฺสสิสฺสามีติ	ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักตั้งจิตเป็น  
002 สิกฺขติ					สมาธิ  หายใจเข้า  [ใน ๒  ข้อนี้
003 					ประสงค์จิตที่เป็นสมาธิ  ด้วยอำนาจ
004 					ฌาน  นี่เป็นหมวดที่ ๑๑]
005 วิโมจยํ  จิตฺตํ  อสฺสสิสฺสามีติ	ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเปลื้องจิต
006 สิกฺขติ					หายใจออก
007 วิโมจยํ จิตฺตํ ปสฺสสิสฺสามีติ	ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเปลื้องจิต
008 สิกฺขติ					หายใจเข้า [ใน ๒  ข้อนี้ประสงค์
009 					ความเปลื้องจิตจากนีวรณ์  วิตก
010 					วิจาร  ปีติ และสุขด้วยอำนาจฌาน
011 					นั้น ๆ  นี่เป็นหมวดที่ ๑๒]  ตั้ง
012 					แต่หมวดที่ ๙  ถึงหมวดที่ ๑๒  สี่
013 					หมวดนี่กล่าวด้วยจิตตานุปัสสนา
014 					สติปัฏฐาน  ตั้งแต่หมวดที่ ๑  ถึง
015 					หมวดที ๑๒  นี้ว่าด้วยสมถะ.
016 	ที่ ๔. อนิจฺจานุปสฺสี	ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักพิจารณา
017 อสฺสสิสฺสามีติ  สิกฺขติ		เนือง ๆ  ซึ่งความเป็นของไม่เที่ยง
018 					ของนามรูป  หายใจออก

001 อนิจฺจานุปสฺสี  ปสฺสสิสฺสามีติ	ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักพิจารณา  
002 สิกฺขติ					เนือง   ซึ่งความเป็นของไม่เที่ยง
003 					ของนามรูป  หายใจเข้า  [นี่เป็น
004 					หมวดที่ ๑๓]
005 วิราคานุปสฺสี  อสฺสสิสฺสามีติ	ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักพิจารณา
006 สิกฺขติ					เนือง  ๆ  ซึ่งความจางไป  คลาย
007 					ไปของนามรูป  หายใจออก.
008 วิราคานุปสฺสี  ปสฺสสิสฺสามีติ	ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักพิจารณา
009 สิกฺขติ					เนือง ๆ  ซึ่งความจางไป  คลาย
010 					ไปของนามรูป  หายใจเข้า [นี่
011 					เป็นหมวดที่ ๑๔]
012 นิโรธานุปสฺสี  อสฺสสิสฺสามีติ	ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเป็นผู้
013 สิกฺขติ					พิจารณาเนือง ๆ  ซึ่งความดับไป
014 					ของนางรูป  หายใจออก.
015 นิโรธานุปสฺสี  ปสฺสสิสฺสามีติ	ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเป็นผู้
016 สิกฺขติ					พิจารณาเนือง ๆ ซึ่งความดับไป
017 					ของนามรูป  หายใจเข้า  [นี่เป็น
018 					หมวดที่ ๑๕]
019 ปฏินิสิสคฺคานุปสฺสี			ย่อมสำเหนียกว่า   เราจักเป็นผู้
020 อสฺสสิสฺสามีติ  สิกฺขติ		พิจารณาเนือง ๆ  ซึ่งความส่งคืน
021 					ความถือมั่นในนามรูป  หายใจออก


001 ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสี			ย่อมสำเหนียกว่า  เราจักเป็นผู้  
002 ปสฺสสิสฺสามีติ  สิกฺขติ		พิจารณาเนือง ๆ ซึ่งความส่งคืน
003 					ความถือมั่นในนามรูป  หายใจเข้า
004 					[นี่เป็นหมวดที่ ๑๖]  ตั้งแต่หมวด
005 					ที่ ๑๓  ถึงหมวดที่ ๑๖  สี่หมวดนี้
006 					กล่าวด้วยธัมมานุปัสสนาสติปัฏ-
007 					ฐาน  เพราะนามรูปเป็นธัมมารมณ์
008 					นี่ว่าด้วยวิปัสสนา.
009 อยํ  วุจฺจตานนฺท			ดูก่อนอานนท์  อันนี้  [เรา]  กล่าว
010 อานาปานสฺสติ			ว่า  อานาปานสติ.
011 	สเจ  โข  ตฺวํ  อานนฺท	ดูก่อนอานนท์  ถ้าว่าเธอ
012 คิริมานนฺทสฺส  ภิกฺขุโน		พึงไปหาแล้วแสดงสัญญา ๑๐  ประ-
013 อุปสงฺกมิตฺวา  อิมา  ทส		การเหล่านี้แก่ภิกษุคิริมานนท์ไซร้.
014 สญฺา  ภาเสยฺยาสิ
015 €านํ  โข ปเนตํ  วิชฺชติยํ		ข้อนี้เป็นเหตุที่จะให้อาพาธ  [ความ
016 คิริมานนฺทสิส  ภิกฺขุโน  อิมา	เจ็บ]  ของคิริมานนท์ภิกษุนั้นสงบ
017 ทส  สญฺา  สุตฺวา  โส อาพาโธ	ระงับโดยเร็วพลัน  เพราะได้ฟัง
018 €านโส  ปฏิปฺปสฺสมฺเภยฺย		สัญญา  ๑๐  ประการเหล่านี้.
019 อถ  โข  อายสฺมา  อานนฺโท	ลำดับนั้น พระอานนท์ผู้มีอายุ
020 ภควโต  สนฺติเก อิมา  ทส		เรียนสัญญา  ๑๐  ประการเหล่านี้ใน
021 สญฺา  อุคฺคเหตฺวา			สำนักพระผู้มีพระภาคแล้ว

001 เยนายสฺมา  คิริมานนฺโท		เข้าไปหาพระคิริมานนท์ผู้มีอายุ  
002 เตนุปสงฺกมิ
003 อุปสงฺกมิตฺวา  อายสฺมโต		ครั้นเข้าไปหาแล้ว  ได้แสดงสัญญา
004 คิริมานนฺทสฺส  อิมา  ทส		๑๐  ประการเหล่านี้แก่พระ  คิริมา-
005 สญฺา  อภาสิ			นนท์ผู้มีอายุ.
006 อถ  โข  อายสฺมโต  คิริมานนฺ-	ลำดับนั้น  อาพาธ  [ความเจ็บ]
007 ทสฺส อิมา  ทส  สญฺา		ของพระคิริมานนท์ผู้มีอายุนั้น  ก็
008 สุตฺวา  โส  อาพาโธ€านโส	สงบระงับไปในทันใด  เพราะได้
009 ปฏิปฺปสฺสมฺภิ			ฟังสัญญา ๑๐  ประการเหล่านี้.
010 วุฏฺ€หิ  จายสฺมา คิริมานนฺโท	พระคิริมานนท์ผู้มีอายุก็หายจาก
011 ตมฺหา  อาพาธา			อาพาธนั้น.
012 ตถาปหีโน จ  ปนายสฺมโต		ก็แลอาพาธนั้นเป็นอันพระคิริมา-
013 คิริมานนฺทสฺส  โส  อาพาโธ 	นนท์ผู้มีอายุได้ละเสียแล้ว  ด้วย
014 อโหสีติ.				ประการที่ได้ฟังสัญญา ๑๐  ประการ
015 					ที่พระอานนท์แสดงแล้วนั้น  ด้วย
016 					ประการฉะนี้แล.
017                                  [คิริมานนฺทสุตฺตปาโ€]
018                             จบพระบาลีคิริมานนทสูตร.

001                                        [นโม  แปล] 
002 	นโม  ตสฺส  ภควโต		ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระ  ภาคผู้
003 อรหโต  สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส.	อรหันต์ ตรัสรู้แล้วเองโดยชอบ
004 					พระองค์นั้น.
005                                     [สรณคมน์ แปล]
006 	พุทฺธํ สรณํ  คจฺฉามิ		ข้าพเจ้าถึงพระพุทธเจ้า  ว่าเป็น
007 					สรณะ  [ที่พึ่ง  ที่ระลึก]
008 ธมิมํ  สรณํ  คจฺฉามิ			ข้าพเจ้าถึงพระธรรมว่าเป็นสรณะ.
009 สงฺฆํ สรณํ  คจฺฉามิ			ข้าพเจ้าถึงพระสงฆ์ ว่าเป็นสรณะ
010 ทุติยมฺปิ  พุทฺธํ สรณํ  คจฺฉามิ	ข้าพเจ้าถึงพระพุทธเจ้า  ว่าเป็น
011 					สรณะ  แม้ครั้งที่สอง.
012 ตติยมฺปิ ...				แม้ครั้งที่สาม ...  [ความนอกนั้น
013 					เหมือนกัน].
014                                 [สัจจกิริยคาถา  แปล]
015 	นตฺถิ  เม  สรณํ  อญฺํ	สรณะอื่นของข้าพเจ้าไม่มี.
016 พุทฺโธ  เม  สรณํ  วรํ		พระพุทธเจ้า  เป็นสรณะอันประ-
017 					เสริฐของข้าพเจ้า
018 เอเตน  สจฺจวชฺเชน			ด้วยความกล่าวคำสัตย์นี้

001 โสตฺถิ  เม  โหตุ  สพฺพทา		ขอความสวัสดี  ความเจริญ  จง  
002 					มีแก่ข้าพเจ้าในกาลทุกเมื่อ.
003 . . . .ธมฺโม. . . .			. . . .พระธรรม. . . .
004 . . . .สงฺโฆ. . . .			. . . .พระสงฆ์. . . .
005 					[ความนอกนั้นเหมือนกัน].
006                                [มหาการุณิโก  แปล]
007 	มหาการุณิโก  นาโถ  	พระพุทธเจ้าผู้เป็นที่พึ่ง  พระองค์
008 					ทรงประกอบด้วยพระกรุณาอัน
009 					ใหญ่
010 อตฺถาย  สพฺพปาณินํ  ปูเรตฺวา	ทรงบำเพ็ญพระบารมีทั้งสิ้น  เพื่อ
011 ปารมี  สพฺพา 			ประโยชน์แก่สัตว์ทั้งปวง
012 ปตฺโต  สมฺโพธิมุตฺตมํ		ทรงบรรลุสัมโพธิญาณอันอุดมแล้ว
013 เอเตน  สจฺจวชฺเชน			ด้วยความกล่าวคำสัตย์นี้
014 มา  โหนฺตุ  สพฺพุปทฺทวา		ขออุปัทวันตรายทั้งปวงจงอย่ามี
015 . . . .หิตาย. . . .			. . . . เพื่อเกื้อกูล. . . .
016 . . . .สุขาย. . . .			. . . . เพื่อความสุข. . . .
017 						[ความนอกนั้นเหมือนกัน].
018                               [ภัทเทกรัตตคาถา  แปล]
019 	อตีตํ  นานฺวาคเมยฺย	ผู้มีปัญญาไม่ควรทำสิ่งที่ล่วงไป
020 					แล้วให้มาตามอยู่ในจิต

001 นปฺปฏิกงฺเข  อนาคตํ		ไม่ควรมุ่งหวัง  [ปรารถนา]  สิ่ง		   
002 					ที่ยังไม่มาถึง.
003 ยทตีตมฺปหีนนฺตํ			เพราะว่าสิ่งใดล่วงไปแล้ว  [พ้น
004 					ไปแล้ว]  สิ่งนั้นก็ละเสียแล้ว
005 อปฺปตฺตญฺจ  อนาคตํ		อนึ่ง  สิ่งใดที่ยังไม่มาถึงเล่า  สิ่งนั้น
006 					ก็ยังไม่ถึง
007 ปจฺจุปฺปนฺนญฺจ โย  ธมฺมํ		ก็ผู้มีปัญญาใด  เห็นธรรมซึ่งเป็น
008 ตตฺถ  ตตฺถ  วิปสฺสติ		ปัจจุบัน  [เกิดขึ้นเฉพาะหน้า]
009 					แจ้งชัดอยู่ในที่นั้น ๆ
010 อสํหิรํ  อสงฺกุปฺปํ			[ความเห็นธรรมซึ่งเป็นปัจจุบัน
011 					แจ้งชัดของผู้มีปัญญานั้น ๆ]  เป็น
012 					ความเห็นไม่ง่อนแง่นไม่คลอน-
013 					แคลน
014 ตํ  วิทฺธามนุพฺรูหเย			ผู้มีปัญญานั้นได้เห็นธรรม  ซึ่งเป็น
015 					ปัจจุบันแจ้งชัดอันไม่ง่อนแง่นไม่
016 					คลอนแคลนนั้นแล้ว  ควรเจริญ
017 					ความเห็นนั้นไว้ให้เนือง ๆ
018 อชฺเชว  กิจฺจมาตปฺปํ		ความเพียรเผากิเลส  ผู้มีปัญญา
019 					ควรรีบทำเสียในวันนี้ทีเดียว
020 โก  ชญฺา  มรณํ  สุเว		ใครพึงรู้ว่าความตาย [จะมี]  ใน
021 					วันพรุ่งนี้

001 น  หิ  โน  สงฺครนฺเตน		เพราะว่าความหน่วงเหนี่ยว  [ผ่อน  
002 มหาเสเนน  มจฺจุนา			ผัน]  กับด้วยมฤตยู  [ความตาย]
003 					ซึ่งมีเสนาใหญ่นั้นไม่ได้เลย.
004 เอวํ  วิหาวิมาตาปี  อโหรตฺตม-	นักปราชญ์ผู้สงบระงับย่อมกล่าว
005 ตนฺทิตํ  ตํ  เว  ภทฺเทกรตฺโตติ	[สรรเสริญ]  ผู้มีปัญญาซึ่งมีธรรม
006 สนฺโต   อาจิกฺขเต  มุนีติ		เป็นเครื่องอยู่ มีความเพียรเผา
007 					กิเลสให้เร่าร้อน  ไม่เกียจคร้าน
008 					[หมั่น]  ทั้งวันและคืน  อย่างนี้
009 					ผู้นั้นแลว่า  ผู้มีราตรีเดียวเจริญ
010 					ด้วยประการฉะนี้แล.
011                             [ปัพพโตปมสุตตคาถา  แปล]
012 	ยถาปิ เสลา วิปุลา  นภํ	แม้ฉันใด  ภูเขาทั้งหลายแล้วด้วย
013 อาหจฺจ  ปพฺพตา			หินอันไพบูล  จดท้องฟ้า
014 สมนฺตา  อนุปริเยยฺยุํ		บด  [สัตว์ปาณชาติ]  กลิ้งเข้ามา
015 นิปฺโปเถนฺตา  จตุทฺทิสา		โดยรอบทั้ง ๔  ทิศ
016 เอวํ  ชรา  จ  มจฺจุ  จ			ฉันนั้น  ความแก่และความตาย
017 อธิวตฺตนฺติ  ปาณิโน		ย่อมครอบงำสัตว์ทั้งหลาย
018 ขตฺติเย  พฺราหฺมเณ  เวสฺเส		คือกษัตริย์  พราหมณ์  คนพลเรือน
019 สุทฺเท จณฺฑาลปุกฺกุเส		คนไพร่  คนจัณฑาลและคนเท
020 					ดอกไม้

001 น  กิญฺจิ  ปริวชฺเชติ  สพฺพ-		มิได้ยกเว้นใคร  ๆ  เลย  ย่อมย่ำยี  
002 เมวาภิมทฺทติ				สัตว์ทั้งปวงทีเดียว
003 น  ตตฺถ  หตฺถีนํ  ภูมิ  รถานํ  น	ภูมิ  [ภาคพื้น]  แห่งพลช้าง  ย่อม
004 น  ปตฺติยา				ไม่มีในชราและมรณะนั้น  ภูมิแห่ง
005 					พลรถ  ก็ไม่มี  ภูมิแห่งพลทหาร
006 					เท้า  ก็ไม่มี.
007 น  จาปิ  มนฺตยุทฺเธน  สกฺกา	อนึ่ง ไม่มีใครอาจที่จะชำนะ  [ชรา
008 เชตุํ  ธเนน   วา			และมรณะนั้น] ได้ด้วยการสู้รบ
009 					ด้วยเวทมนตร์หรือด้วยทรัพย์
010 ตสฺมา  หิ  ปณฺฑิโต  โปโส	เพราะฉะนั้นแล  บุรุษผู้บัณฑิตมี
011 สมฺปสฺสํ อตฺถมตฺตโน  พุทฺเธ	ปัญญา  เมื่อเห็นประโยชน์ของตน
012 ธมฺเม  จ  สงฺเฆ  จ  ธีโร  สทฺธํ	ควรทำศรัทธา  [ความเชื่อ] ให้
013 นิเวสเย				ตั้งมั่นในพระพุทธเจ้าและพระ
014 					ธรรมและพระสงฆ์.
015 โย  ธมฺมจารี  กาเยน  วาจาย	ผู้ใดประพฤติธรรม  [ความชอบ]
016 อุท  เจตสา				ด้วยกาย  ด้วยวาจาหรือด้วยจิต
017 อิเธว  นํ ปสํสนฺติ			[เทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย]  ย่อม
018 					สรรเสริญผู้นั้น  ในโลกนี้นี่แล
019 เปจฺจ  สคฺเค ปโมทติ		[ผู้นั้น]  ละโลกนี้ไปแล้ว  ย่อม
020 					ปราโมทย์  [บันเทิง]  ในสวรรค์.

001                                   [อริยธนคาถา  แปล] 
002 	ยสฺส  สทฺธา  ตถาคเต	ศรัทธาของผู้ใดเป็นธรรมชาติไม่ 
003 อจลา  สุปติฏฺ€ิตา			หวั่นไหว  ตั้งมั่นดีแล้วในพระ-
004 					ตถาคต
005 สีลญฺจ  ยสฺส  กลฺยาณํ		อนึ่ง  ศีลของผู้ใดไปจากโทษ
006 อริยกนฺตํ  ปสัสิตํ			[งาม]  เป็นที่ยินดีแห่งพระอริยเจ้า
007 					อันบัณฑิตสรรเสริญแล้ว
008 สงฺเฆ  ปสาโท  ยสฺสตฺถิ  		อนึ่ง  ความเลื่อมในในพระสงฆ์
009 					ย่อมมีแก่ผู้ใด
010 อุชุภูตญฺจ  ทสฺสนํ			อนึ่ง  ทิฏฐิ  [ความเห็น]  ของผู้ใด
011 					เป็นธรรมชาติซื่อตรง
012 อทลิทฺโทติ  ตํ  อาหุ		[นักปราชญ์ทั้งหลาย]  ได้กล่าวผู้
013 					นั้นว่าเป็นคนไม่จน
014 อโมฆนฺตสฺส  ชีวิตํ			ชีวิต  [ความเป็นอยู่]  ของผู้นั้น
015 					ไม่เปล่า  [จากประโยชน์]
016 ตสฺมา สทฺธญฺจ สีลญฺจ ปสาทํ	เพราะฉะนั้น  ผู้มีปัญญาเมื่อมา
017 ธมฺมทสฺสนํ  อนุยุญฺเชถ เมธาวี	ระลึกถึงพระพุทธศาสนา  [คำสั่ง-
018 สรํ พุทฺธานสาสนนฺติ		สอน]  ของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย
019 					ควรประกอบศรัทธาและศีลและ
020 					ความเลื่อมใสและความเห็นธรรม
021 					ไว้ให้เนือง ๆ  ด้วยประการฉะนี้แล.