พระเจ้าหรรษาวรมัน
เขียนโดย bopitv เมื่อ จันทร์, 12/03/2007 - 22:56. | in
วันที่เอกสารถูกสร้าง:
03/12/2007
ที่มา:
ททบ.5(ช่อง5)
ราชวงศ์มหิธร
หลังจากยุคของพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1 พระปนัดดาได้แก่ "พระเจ้าอุทัยทิตยวรมันที่ 2" (พ.ศ.1593-1604) ขึ้นครองราชย์ ตามด้วยพระเจ้าหรรษาวรมันที่ 3 (พ.ศ.1604-1623) ช่วงนี้เมืองขอมมีเรื่องกับอาณาจักรจัมปา พอพระเจ้าหรรษาฯสิ้นพระชนม์ เกิดการแย่งอำนาจระหว่างปุโรหิตและขุนนาง จนอาณาจักรระส่ำระสาย พระเจ้าชัยวรมันที่ 6 จึงยกกองทัพเข้ามาปราบการจราจล รวมทั้งชิงบัลลังก์จากราชวงศ์ "ศรวะ"
พระเจ้าชัยวรมันที่ 6 เป็นสายของราชวงศ์ "มหิธร" ที่ซับซ้อน ดาวขอเก็บเรื่องไว้เล่าใน "พนมรุ้ง" จะเหมาะกว่า ขอเกริ่นคร่าวๆว่าต้นราชวงศ์คาดว่าเป็นเจ้าชายมหิธรวรมัน เดิมครองเมืองวิเทภะ แถวเขาพระวิหาร ต่อมาพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1 สั่งให้ย้ายไปครอง "ดินแดนแห่งรังโคล" ที่หลายคนคาดว่าเป็นเมืองแถวๆพนมรุ้ง
ราชวงศ์นี้มีกษัตริย์ที่ครองอาณาจักรขอมหลายองค์ มีอิทธิพลอย่างสูงต่อปราสาทและวัฒนธรรมของขอมในประเทศไทย แต่ที่เกี่ยวข้องกับพิมายโดยตรงมี 4 องค์ ขอเรียงลำดับไปเลยนะคะ เริ่มจากพระเจ้าชัยวรมันที่ 6 (พ.ศ.1623-1650) เป็นพระองค์แรก
ข้อมูลในหนังสือภาษาอังกฤษหลายเล่ม เช่น หนังสือ Ankor - Cities and Temples (Jacques & Freeman) หนังสือ Khmer Mythology (Vittorio Roveda) บอกไว้ว่าปราสาทพิมายสร้างในช่วงพระเจ้าชัยวรมันที่ 6 หรือในพุทธศตวรรษที่ 17 แต่ฝรั่งเค้าไม่ได้บอกหลักฐานไว้ หนูไปค้นเพิ่มมาได้ความว่า พระเจ้าชัยวรมันที่ 6 นับถือศาสนาพุทธ แต่ไม่ได้ขัดขวางศาสนาฮินดู เป็นลักษณะเดียวกับพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1 เพราะฉะนั้น ปราสาทพิมายอาจจะสร้างในสมัยของพระองค์ก็ได้
แต่ถ้าจะถามว่า ทำไมมีจารึกของพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1 อยู่ที่พิมายล่ะ? ดาวคงได้แต่แบะๆ เพราะฝรั่งเค้าไม่ได้อธิบายหรือให้ความคิดเห็นไว้
มาถึงสมัยของพระเจ้าธรณินวรมันที่ 1 (พ.ศ.1650-1656) เป็นพี่ชายของพระเจ้าชัยวรมันที่ 6 แต่ขึ้นครองราชย์หลังจากน้องชาย ช่วงนี้ปราสาทพิมายสร้างแน่นอนแล้ว แต่ก่อนจะบอกหลักฐาน ดาวขอเริ่มด้วยด้วยการตั้งคำถามคุณผู้อ่านว่า อะไรเอ่ย "กมรเตงชคต"? (อ่านว่า "กัม - มะ - ระ - เตง - ชะ - คะ - ตะ" บางครั้งเขียนว่า "กัมรเตงชคต" หรือ "กมรเตงชคัต")
พ.ศ.1651 พระกมรเตงอัญศรีวีเรนทราธิบดีวรมะแห่งเมืองโฉกวะกุล ได้สร้างกมรเตงชคตเสนาบดีไตรโลกยวิชัย ซึ่งเป็นเสนาบดีแห่งกมรเตงชคตพิมาย ได้ถวายข้าพระพร้อมทั้งจัดสรรที่ดินให้อยู่อาศัย ขุดตระพัง และปักเขตแดนในที่ดินเหล่านั้นให้ด้วย เมื่อครบรอบ 1 ปี ในพ.ศ.1652 ได้จัดให้มีการฉลองและออกนามศาสนสถานแห่งนี้ว่า "ศรีวีเรนทราศรม"
คำว่า "กรมเตงชคต" พบได้บ่อยในจารึกต่างๆ เช่น จารึกปราสาทพนมรุ้ง ฯลฯ เมื่อแปลตามภาษาเขมรโบราณ คำว่า "กรมเตง" หมายถึง "เจ้านาย" คำว่า "ชคต" หมายถึง "สัตว์โลก ปวงชน" นำมารวมกัน จะมีความหมายว่า "เจ้าเมือง เจ้าแห่งสัตว์โลก หรือเป็นที่นับถือของปวงชน" (แปลตามเอกสารกรมศิลปากร อาจแตกต่างจากการแปลของท่านผู้อื่นบ้าง แต่ใจความคล้ายกัน)
คำนี้ใช้นำหน้าเชื้อพระวงศ์หรือนักบวชสำคัญ รวมทั้งเป็นคำนำหน้ารูปเคารพหรือศาสนสถาน จากจารึกดังกล่าว อาจเป็นไปได้ว่า "กรมเตงชคตเสนาบดีไตรโลกยวิชัย" เป็นรูปเคารพ สำหรับ "ศรีวีเรนทราศรม" คือชื่อเรียกของปราสาทพิมายในตอนนั้น
กษัตริย์อีกองค์ที่เกี่ยวข้องกับปราสาทหินพิมาย คือ พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 (พ.ศ.1656-1688) ผู้เป็นเหลนของพระเจ้าชัยวรมันที่ 6 พระองค์เป็นผู้สร้าง "นครวัด" อันยิ่งใหญ่ อีกทั้งยังเกี่ยวข้องกับหลายปราสาท เช่น ศรีขรภูมิ (สำหรับคุณที่สนใจกษัตริย์องค์นี้ โปรดติดตามอ่านนวนิยาย "สุริยวรรมัน" ของคุณทมยันตี - มี "รร" อย่างนั้นถูกแล้ว เพราะคุณทมยันตีเขียนไม่เหมือนกับเอกสารที่ดาวใช้อ้างอิง)
กษัตริย์องค์สุดท้ายที่เกี่ยวข้องกับพิมาย คือ พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 (พ.ศ.1724-1763) นอกจากพระองค์จะสร้างที่พักคนเดินทางและสิ่งก่อสร้างต่างๆตามถนนหลวง ยังปรับปรุงพิมายหลายประการ เพราะพระองค์นับถือพุทธศาสนา เช่น ปรางค์พรหมทัต (พบปฏิมากรรมรูปของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7) การถมทรายและก่อศิลาแลงเชื่อมตามส่วนต่างๆ (พบจารึกแผ่นทองเป็นหลักฐานยืนยัน)
กล่าวโดยสรุป พิมายสร้างตอนไหนดาวยืนยันไม่ได้แน่ชัด ถ้าเป็นตามกรมศิลปากรคือพุทธศตวรรษที่ 16 ถ้าเป็นตามเอกสารของฝรั่งคือพุทธศตวรรษที่ 17 แต่มีการสร้างต่อเติมมาเรื่อย จนถึงพุทธศตวรรษที่ 18
แต่สิ่งที่ดาวบอกได้แน่นอน คือพิมายสร้างก่อนนครวัดและปราสาทต่างๆในรูปแบบเดียวกัน เช่น ธมมานน (Thommanon) บันทายสำเหร่ (Banteay Samre) หรือเจ้าสายเทวดา (Chau Say Tevoda) เพราะปราสาทเหล่านี้มีหลักฐานชัวร์ว่า สร้างในสมัยพระเจ้าสุริยวรมันที่ 2
ที่สำคัญคือทุกปราสาทรวมทั้งนครวัดอันเป็น 1 ใน 7 สิ่งมหัศจรรย์ของโลก ใช้ลักษณะทางสถาปัตยกรรมของปราสาทพิมายเป็นต้นแบบ จริงไม่จริง...หนูหาข้อมูลยืนยันไม่ได้ ถึงได้...ก็อาจมีหลายคนไม่เชื่อ ดาวจึงยอมเสียตังค์เดินทางไปเขมร เพื่อถ่ายภาพปราสาทมาเทียบให้คุณเห็นจะๆ
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
ภาพประกอบจากอินเทอร์เน็ต
