เรือนไทยภาคตะวันออก - เรือนร้านค้าริมทาง

3. เรือนร้านค้าริมทาง

เรือนพักอาศัยประเภทซึ่งอยู่ในชุมชน ที่มีเส้นทางสัญจรผ่านไปมา หรือในบริเวณที่เป็นตลาด และย่านค้าขายนั้น โดยทั่วไปแล้วเราจะพบว่ามีเรือนส่วนหนึ่งนอกจากจะใช้เป็นที่พักอาศัยแล้ว ยังได้มีการดัดแปลงพื้นที่บางส่วนของตัวเรือน ให้มีสภาพที่เหมาะสมสำหรับการตั้งวางสิ่งของจำหน่ายด้วย เรือนร้านค้าริมทางในภาคตะวันออกส่วนใหญ่ อยู่บริเวณเมืองท่าหรือชุมชนที่ตั้งอยู่ติดกับชายฝั่ง อาจกล่าวได้ว่าเป็นบริเวณที่ต่อเนื่องกับชุมชนชาวประมงริมฝั่งทะเล เรือนร้านค้าริมทางประเภทที่อยู่ติดกับเส้นทางสัญจรนี้ ส่วนใหญ่จะมีรูปแบบของเรือนพักอาศัย ที่เป็นเรือนทรงไทยประเภทเครื่องสับ หรือเรือนที่ปลูกสร้างด้วยไม้จริงเป็นหลัก แต่มีการปรับเปลี่ยนรูปแบบบางประการเพื่อให้เกิดความเหมาะสมกับหน้าที่ใช้ สอยใหม่ที่เพิ่มขึ้น คือ มีการลดระดับพื้นเรือนให้ต่ำลง เพื่อสะดวกต่อการซื้อขายสินค้า และเก็บสินค้า โดยใช้พื้นที่ส่วนหน้า ซึ่งเป็นระเบียงเรือนด้านหน้า ตั้งวางสิ่งของ มีบันไดเตี้ยๆ พาดสำหรับขึ้นลง บางแห่งพบว่าส่วนหน้าระเบียง มีการลดระดับลงเกือบเสมอระดับพื้นดิน เรือนร้านค้าริมทางนี้ เท่าที่พบจะมีทั้งขายสินค้า เครื่องใช้ต่างๆที่จำเป็นต่อชีวิตประจำวันมากมายหลายอย่าง อาหารแห้ง เครื่องประกอบอาหาร ผักสด ผักดอง เนื้อสัตว์ น้ำมันเชื้อเพลิงจุดให้แสงสว่าง และเครื่องมือในการกสิกรรม อย่างที่เรามักเรียกกันว่า ร้านชำ โดยชานเรือนประเภทนี้พื้นที่ส่วนท้ายของเรือนใช้ตั้งวาง และเก็บสะสมสินค้าต่างๆทำให้ส่วนระเบียงหน้าเรือนซึ่งเคยเปิดโล่งมาแต่เดิม นั้น ต้องมีการทำประตูปิดกั้นหน้าร้านเพื่อความปลอดภัย ส่วนมากทำประตูแบบ บานเฟี้ยม หรือฝากระดาน ที่ใช้เลื่อนปิดทีละแผ่นตลอดแนวความยาวด้านหน้า เรียกว่า ฝาหน้าถัง บางแห่งก็ทำเป็นแบบ ฝากระทุ้ง ด้วยเสื่อลำแพนหรือสังกะสี

ขนำ หรือกระต๊อบเฝ้ากระชังเลี้ยงปลาด้านหลังเขาสามมุก จังหวัดชลบุรี

เรือนร้านค้าริมทางของภาคตะวันออกที่พบมากมักจะอยู่ตามชุมชนต่างๆที่เป็น สภาพของหมู่บ้าน มีเส้นทางคมนาคมตัดผ่าน ดังนั้นสองข้างทางนี้ จึงมักเปลี่ยนสภาพเป็นตลาด เรือนพักอาศัยตลอดสองฝั่งถนนนี้ส่วนหนึ่งได้ถูกดัดแปลงให้กลายเป็นเรือนร้าน ค้าริมทางที่มีรูปแบบต่างๆ ปะปนกันไป เช่น แบบที่เป็นเรือนทรงไทย เรือนแถวชั้นเดียว ซึ่งต่อมาพัฒนาขึ้นเป็น 2 ชั้น และอีกรูปแบบหนึ่งคือ โรง เรือนร้านค้าริมทางทางแถบภาคตะวันออกนี้พบว่าส่วนใหญ่แล้วจะเป็นเรือนที่ ปลูกสร้างด้วยไม้จริง นอกจากรูปแบบของเรือนทรงไทยแล้ว ยังมีเรือนแถวชั้นเดียวสร้างติดอยู่กับพื้น ฝากระดาน ใต้ชายคาทำเป็นช่องลม หลังคามุงจาก สังกะสี หรือกระเบื้องดินเผา ด้านหน้าทำเป็นประตูบานเฟี้ยม หรือฝาหน้าถัง ทีอยู่อีกแบบหนึ่งเรียกว่าโรงนั้น จะเป็นประเภทเครื่องผูก ส่วนฝาและหลังคามุงกั้นด้วยจาก บางแห่งฝาทำด้วยไม้ไผ่ขัดแตะ หรือเสื่อลำแพน ด้านหน้าเป็นแบบฝากระทุ้งเวลาเปิดออกใช้ไม้ค้ำเอาไว้ โรงที่ทำเป็นแบบร้านค้าริมทางบางแห่งพบว่าทำเป็นหลังคาฝาแฝด ซึ่งมีผลให้เกิดพื้นที่ใช้สอยภายในกว้างขวาง แต่รูปทรงภายนอกไม่เทอะทะเกินไป
ขนำ หรือกระต๊อบเฝ้ากระชังเลี้ยงปลาด้านหลังเขาสามมุก จังหวัดชลบุรี

อ้างอิงต้นฉบับ : http://www.bansongthai.com/content/view/86/31/1/6/

ย้อนกลับไปที่หน้า รวม link เรือนไทยภาคตะวันออก ข้อมูลจากบ้านทรงไทยดอทคอม