วันที่เอกสารถูกสร้าง: 
14/01/2008
ที่มา: 
มูลนิธิกระจกเงา โครงการพิพิธภัณฑ์ชาวเขาออนไลน์

นิทานเมี่ยน-น่านแปะก๋อง(งู)

ชายคนหนึ่งไปถางไร่ ลูกสาวเป็นคนถาง พ่อเป็นคนล้มต้นไม้ เขาบ่นลูกสาวว่าทำงานไม่ทัน แล้วพ่อเฒ่าก็ประกาศว่าถ้าใครสามารถช่วยล้มต้นไม้ได้จะยกลูกสาวให้ ชาวบ้านได้ยินเสียงต้นไม้ล้มมาดูเห็นงูใหญ่ตัวหนึ่งมาพันต้นไม้จนล้ม พ่อเฒ่าบอกลูกสาวให้เรียกงูกลับบ้านแต่ไม่มีใครยอมเรียก ลูกสาวคนเล็กจึงเรียกงูกลับบ้าน พี่สาวสองคนไม่ยอมไปอยู่กับงู น้องสาวคนเล็กจึงต้องยอมไป พอไปถึงลำห้วย งูบอกว่าถ้ากลัวให้รออยู่ตรงนี้เดี๋ยวเขาจะออกมา หญิงสาวรออยู่สักพักหนึ่งมีชายหนุ่มรูปงามออกมาบอกว่าให้ตามเขาไปบ้าน หญิงสาวปฎิเสธบอกว่าไม่ไป พ่อสั่งให้มาอยู่กับงู เจ้างูก็บอกว่าเขานี่แหละเป็นงู หญิงสาวไม่เชื่อ ชายหนุ่มจึงยกแขนให้ดูว่าเป็นเกล็ดงู หญิงสาวจึงยอมตามไปด้วย

พอถึงบ้านของเขา เป็นบ้านหลังใหญ่ มีฐานะร่ำรวย ทั้งสองอยู่ด้วยกันอย่างสุขสบาย ที่บ้านของเขานั้นปลูกน้ำเต้าไว้จนเถาของมันเลื้อยไปบ้านอื่นจนถึงบ้านของหญิงสาว แม่ของเธอแอบตัด แต่ตัดเท่าไรก็ไม่ยอมตายสักทีจึงตามไปดูว่าเป็นต้นน้ำเต้าของใคร จนมาถึงบ้านของงู เจอกับลูกสาวจึงละอายใจว่าพวกตนขับไล่ลูกสาวมาแต่งูกลับกลายเป็นคนร่ำรวย เมื่อแม่กลับมาบอกพี่ๆทั้งสอง พี่ๆก็มาเยี่ยมน้องสาวที่บ้าน พี่สาวอยากจะกิน ใช้แต่ของดีๆแต่น้องสาวด้วยความแค้นใจที่พี่ๆทำกับตนไว้มากจึงแกล้งพี่สาวเอาแต่ของไม่ดีให้ พี่ๆจึงคิดจะแก้แค้นโดยบอกให้น้องสาวกลับไปเที่ยวที่บ้านบ้าง

น้องสาวพาครอบครัวไปเที่ยวที่บ้าน ก็บอกให้น้องสาวขึ้นต้นมะไฟไปเก็บผลมันให้ลูกกิน เมื่อขึ้นไปถึงยอดไม้พี่สาวก็ตัดต้นไม้จนน้องสาวตาย แล้วพี่สาวก็ปลอมตัวเป็นน้องสาวกลับบ้าน หลานสาวก็ร้องไห้ ไม่ยอมเชื่อฟัง สามีของน้องสาวสงสัยว่าทำไมลูกจึงร้องไห้ เพราะไม่เคยเป็นแบบนี้มาก่อน

เวลาผ่านไปนานจนลูกชายโตเป็นหนุ่ม ออกไปเกี่ยวหญ้าให้ม้ากิน บังเอิญเจอนกตัวหนึ่งบินมาหาเขาแล้วถามว่า คิดถึงแม่ไหม จากนั้นลูกก็ไม่มีอารมณ์ออกไปเกี่ยวหญ้า พ่อเห็นจึงถามว่าเป็นอะไร ลูกเล่าเหตุการณ์ที่ได้เจอนกให้ฟัง พอได้ฟังลูกเล่าจึงตามไปดูนกด้วย แล้วบอกกับนกว่าถ้าเป็นเมียเรามาก่อนให้เดินตามดาบมาหาเรา นกตัวนั้นก็บินลงมาที่ดาบ เขาจึงพามันกลับไปเลี้ยงที่บ้าน

ตอนเช้าวันรุ่งขึ้นลูกชายออกมายังไม่ได้ล้างหน้าแม่นกก็จิกขี้ตาออกให้ แม่ตัวปลอมเห็นจึงโวยวายว่านกจะทำอันตรายลูก ก็เลยฆ่านกไปกิน แต่ตัวเขาเองกินไม่ลงจึงเอาไปทิ้งที่หลังห้องครัว จากนั้นซากนกก็กลายเป็นต้นไผ่ พอพี่สาวไปถ่ายข้างๆกอไผ่ก็โดนหนามทิ่ม เขาโกรธก็เลยเอามีดไปฟันทิ้ง ยายคนหนึ่งเห็นเขาจะฟันไม้จึงไปฟันบ้างแล้วก็ได้เจอเด็กคนหนึ่งโดยบังเอิญ จนลูกชายกลับไปเจอก็รับแม่มาอยู่ด้วยแต่ก็โนพี่สาวทำร้ายตลอด น้องสาวทนไม่ไหวจึงใช้น้ำร้อยเทไว้ในอ่างน้ำแล้วหลอกให้พี่สาวลงไปในน้ำจนตาย แล้วตนเองก็ได้กลับมารักกับสามีเหมือนเดิม