ชนเผ่าในประเทศไทย ชนเผ่าลาหู่ (Lahu)

ชนเผ่าลาหู่ (Lahu)
ชาวลาหู่มีชาติกำเนิดอยู่ในประเทศธิเบต ผู้เฒ่าผู้แก่ชาวลาหู่เล่าว่า ก่อนที่ชาวลาหู่จะเกิดนั้นมีมนุษย์เผ่าอื่นเกิดขึ้นแล้ว โดยลาหู่เป็นน้องในบรรดาเผ่ามนุษย์ที่มีในโลกนี้ ชาวลาหู่ได้เล่าเกี่ยวกับแผ่นดินอันไร้ขอบเขต ( มู่แม- หมี่แม) หมายถึงพื้นที่อันราบกว้างไกลไร้ซึ่งขอบเขต แม้เสือจะวิ่งหนีจากเราวันนี้ ในวันรุ่งขึ้นก็ยังสามารถเห็นเสือยังคงวิ่งอยู่ เหตุนี้ชาวลาหู่จึงมีวิธีชีวิตรักความเป็นอิสรภาพ เสรีภาพ ตามลักษณะพื้นที่ถิ่นกำเนิด ลาหู่จึงเป็นเผ่าพันธุ์ที่มีความเป็นไทและมีสำนึกในความเป็นเผ่าพันธุ์ลา หู่อยู่เสมอ จึงมีจิตสำนึกว่า แผ่นดินไหนที่ข้า แผ่นดินนั้นต้องเป็นของข้าเช่นกัน ข้าต้องปกป้องแผ่นดินที่ข้าอยู่ ชาวลาหู่ถือว่าโลกนี้พระเจ้าสร้างให้กับคนทุกคนไม่ใช่ของใครคนใดคนหนึ่ง ทุกคนมีสิทธิเสรีภาพในผืนแผ่นดิน สังคมลาหู่ไม่ชอบเบียดเบียนผู้อื่น เพราะถือว่าการเบียดเบียนผู้อื่นทำให้เกิดทุกข์แก่ตัวเอง
ต่อมาพระเจ้าได้เรียกชนเผ่า ๑๒๐ เผ่าพันธุ์มาชุมชนกันก่อนที่แต่ละเผ่าพันธุ์จะแยกย้ายจากกัน และให้ชนเผ่า ๑๒๐ เผ่าพันธุ์เลือกสิ่งของวิเศษ ๒ อย่างคือ ลา - พือ- ต่อ ( คันไถ ) และ เจ๊ะ- แจ่- ตู่ ( ขวาน ) โดยให้แต่ละชนเผ่าเลือกได้ ๓ ครั้ง ๓ คราตามความพอใจ ส่วนเผ่าพันธุ์อื่นนั้นเลือกคันไถ และในที่สุดลาหู่ก็เลือกขวานทั้ง ๓ ครั้ง โดยให้เหตุผลว่าที่ราบที่นามีไม่มาก แต่ผืนป่านั้นกว้างใหญ่ไพศาลนัก ดังนั้นข้าจึงขอเลือกด้ามขวาน พระเจ้าจึงประทานขวานให้แก่ชาวลาหู่ และตรัสว่าเจ้าใช้สิ่งของที่ข้าให้ไว้ในทางที่ถูกและรักษาไว้ให้ดีแล้วจะ เกิดประโยชน์ต่อเจ้า และถ้าเจ้าใช้ไม่ถูกก็จะเป็นภัยต่อเจ้า ลาหู่จึงได้ขวานและเดินเข้าไปในป่า

ประวัติการอพยพโยกย้าย

Authony R.walker เป็นนักมนุษยวิทยาชาวอเมริกัน ซึ่งเคยค้นคว้าเกี่ยวกับลาหู่ไว้มากมายได้กล่าวถึงบันทึกทางประวัติศาสตร์ ที่เกี่ยวกับลาหู่ว่าก่อนคริสต์ศตวรรษที่ ๑๙ ชาวลาหู่เคยเร่ร่อนมาก่อน ต่อมาได้มีอาณาจักรของตนเองในดินแดนที่เรียกว่า "ดินแดนแห่ง ๑๘ หัวหน้าเผ่า" โดยมีเมืองหลวงชื่อ "ลิเชียงกาซี" อยู่ในมณฑลยูนนาน ศาสตราจารย์ต้วน ลี เชิงนักมานุษยวิทยาชาวปักกิ่งได้ให้ข้อมูลเพิ่มเติมไว้ว่า ปัจจุบัน( ปี ๒๕๒๕ ) มีลาหู่ในมณฑลยูนนาน ถึง ๓๒๐, ๐๐๐ คน และอยู่ในอำเภอล้านช้างถึง ๑๕๔, ๐๐๐ คน ฉะนั้นจึงสันนิษฐานว่าชุมชนใหญ่ของลาหู่อยู่ที่อำเภอล้านช้างในแถบสิบสอง ปันนา มณฑลยูนนานนั่นเอง
ต่อมาในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ ๑๙ จีนได้ให้อำนาจในการปกครองตัวเอง โดยยังคงให้อยู่ภายใต้อำนาจปกครองของจีน แต่ไม่นานนักเมื่อจีนเปลี่ยนแปลงนโยบายทางการเมืองก็สั่งทหารเข้ามาควบคุม ดินแดนของลาหู่ ทำให้ชาวลาหู่ไม่พอใจและทำการต่อต้านแต่ไม่สำเร็จ บางกลุ่มยอมอยู่ใต้อาณัติของจีนจนกลายเป็นชาวจีน ส่วนกลุ่มอื่น ๆ ที่ไม่ยอมให้ถูกกดขี่ก็พากันอพยพลงทางใต้สู่แคว้นเชียงตุง ซึ่งอยู่ในประเทศพม่าในปัจจุบัน
ขณะมีการอพยพครั้งนั้นเขตเชียงตุงอยู่ใต้อำนาจการปกครองของประเทศ อังกฤษเมื่อชาวลาหู่เข้ามาอยู่ในเขตเชียงตุงก็พบกับปัญหาถูกชาวอังกฤษโดย เฉพาะกลุ่มสอนศาสนาพยายามโน้มน้าวให้นับถือศาสนาคริสต์ ชาวลาหู่ซึ่งมีความศรัทธาต่อศาสนาดั้งเดิมไม่ปรารถนาเช่นนั้น จึงเกิดการรวมกลุ่มขึ้นเพื่อสร้างอาณาจักรของตนเองให้เป็นอิสระจากการเข้า ครอบงำของชาวอังกฤษ แต่ก็ถูกทหารอังกฤษปราบปรามจนต้องหนีเข้าประเทศไทย โดยมีผู้นำอพยพครั้งนี้ชื่อ "มะแฮ กื่อซา" ซึ่งเป็นผู้นำทางศาสนาที่สำคัญของชาวลาหู่ขณะนั้น
การอพยพครั้งใหญ่เกิดขึ้นเมื่ออังกฤษคืนเอกราชให้พม่าปกครองตัวเอง พม่าใช้นโยบายปราบปรามชนกลุ่มน้อยซึ่งรวมถึงชาวลาหู่ด้วย ทำให้ลาหู่ต้องลุกขึ้นต่อต้านอีกครั้งหนึ่งและผู้นำการต่อต้านครั้งนี้เป็น ผู้นำศาสนาเช่นเดียวกัน ชื่อ "เหมาะนะ โตโบ" โดยการรวบรวมต่อต้านพม่าครั้งนี้สามารถรวบรวมชาวลาหู่ไว้ได้เป็นจำนวนมาก และรวมทั้งทรัพย์สินเพื่อซื้ออาวุธในการต่อสู้ด้วยทั้งนี้โดยอาศัยความ ศรัทธาที่ชาวลาหู่มีต่อผู้นำศาสนาของตนนั่นเอง
อย่างไรก็ตามการก่อการครั้งนี้ก็ไม่ประสบผลสำเร็จเหมือนเคย "เหมาะนะ โตโบ" จึงต้องพาบริวารหนีเข้าเขตไทย สู่บ้านต้นน้ำแม่มาว ตำบลม่อนปิ่น อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ และเสียชีวิตที่นี่เมื่อปี พ. ศ. ๒๕๒๗ นับเป็นการอพยพครั้งสำคัญของชาวลาหู่เข้าสู่ประเทศไทย ในประเทศไทยชาวลาหู่ส่วนใหญ่ได้อาศัยอยู่ในเขตจังหวัดเชียงราย จังหวัดเชียงใหม่ และมีการกระจายในเขตจังหวัดตาก แม่ฮ่องสอน กำแพงเพชร ลำปาง และเพชรบูรณ์ จากการสำรวจปี พ. ศ. ๒๕๔๕ พบว่ามีประชากรลาหู่ จำนวน ๑๐๒, ๒๘๗ คน
ลาหู่ที่อพยพเข้ามาในประเทศไทยแบ่งออกเป็น พวกใหญ่ ๆ ได้ ๕ พวก คือ ลาหู่แดง ( LAHU NYI ) ลาหู่ดำ ( LAHU NA ) ลาหู่ซี ( LAHU SHI ) ลาหู่เชเล ( LAHU SHEHLEH ) ลาหู่เหลือง ( LAHU BALA ) พวกลาหู่ แดง ลาหู่ดำ และลาหู่เหลือง อพยพจากพม่า และลาวมาสู่ไทย เมื่อประมาณ ๕๐ ปีที่ผ่านมานี้ ส่วนลาหู่ซีและลาหู่เชเลได้อพยพมาจากพม่าเข้าสู่ไทยในเวลาไล่เลี่ยกันกับ สามพวกแรก
( ขจัดภัย อ้างแล้ว , ๒๕๒๘ , หน้า ๙ )

โครงสร้างและการปกครอง
โครงสร้างสังคมลาหู่ในหมู่บ้านชุมชนหนึ่ง ๆ ไม่ว่าหมู่บ้านขนาดเล็กหรือหมู่บ้านขนาดใหญ่จะต้องประกอบด้วย ๓ ส่วน ซึ่งชาวลาหู่ เรียกว่า แช – เกอ – แช – หละ หมายถึงก้อนเส้าที่มี ๓ ขา ๓ มือถึงจะสามารถตั้งขึ้นอย่างมั่นคงได้ซึ่งเปรียบเหมือนการปกครองของสังคมลา หู่ที่ต้องประกอบด้วย ๓ ส่วน คือ
* อาดอ ( คะแซ ) หรือผู้นำหมู่บ้าน เป็นตำแหน่งทางการปกครองสูงสุดของหมู่บ้านทำหน้าที่รักษากฎของหมู่บ้าน และประสานงานกับหน่วยงานทั้งในและนอกหมู่บ้าน
* โตโบ หรือพระ นักบวชทำหน้าที่สั่งสอนคนให้เป็นคนดี
* จาหลี๋ หรือช่างตีเหล็ก ( ผลิตเครื่องมือการเกษตร )
หากหมู่บ้านใดไม่มี ๓ ส่วนดังกล่าว ถือว่าเป็นหมู่บ้านที่ยังไม่สมบูรณ์ ไม่สามารถเป็นหมู่บ้านที่ใหญ่และมั่นคงต่อไปได้ เพราะองค์ประกอบทั้ง ๓ ส่วนมีบทบาทหน้าที่ครอบคลุม ชาวลาหู่นับถือผู้อาวุโสทั้ง ๓ ส่วนนี้มากในปีหนึ่ง ๆ ทุกหลังคาเรือนต้องไปช่วยทำงานให้ครอบครัวของผู้อาวุโสทั้ง ๓ ส่วนนี้ เพื่อเป็นการตอบแทนที่ช่วยดูแลให้เกิดความสงบสุขในหมู่บ้าน