คติความเชื่อเกี่ยวกับลายผ้าไทย (3) ลายเกิดจากอิทธิพลของสัตว์

เขียนโดย njoy เมื่อ พฤ, 07/31/2008 - 21:11. | in

วันที่เอกสารถูกสร้าง:

31/07/2008

ที่มา:

พิพิธภัณฑ์ผ้า มหาวิทยาลัยนเรศวร http://www.thaitextilemuseum.com

ลายเกิดจากอิทธิพลของสัตว์

ความเชื่อที่เกิดจากลายสัตว์ ชาวบ้านมีความเชื่ออยู่ 2 ลักษณะเชื่อเรื่องความสวยงามและเชื่อเรื่องมีอำนาจวาสนาซึ่งแต่ละลายชาวบ้านมีความเชื่อดังนี

ลายนกยูง

นกยูงเป็นสัญลักษณ์ของความสวยงาม เป็นสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์ลายนกยูงนี้ปรากฏอยู่ในลายมัดหมี่ตั้งแต่สมัยก่อนมาจนถึงปัจจุบัน
ลายผีเสื้อ

ผีเสื้อนี้ชาวบ้านมีความเชื่อว่าเป็นสัตว์ที่มีความสวยงามและรักอิสระความสงบถ้านำเอามาเป็นลายของผ้าแล้วจะทำให้คนนั้นมีนิสัยเหมือนกับผีเสื้อคือมีทั้งความสวยงามและความสงบเรียบร้อย
ลายพังพอน
ชาวบ้านมีความเชื่อว่าพังพอนเป็นสัตว์ที่มีความอดทนและแก่งกล้าที่เอาชนะงูได้ทั้ง ๆที่งูเป็นสัตว์ที่มีพิษมากพังพอนยังเอาชนะได้สิ่งเหล่านี้ทำให้ชาวบ้านนำเอามาเป็นลายในการมัดหมี่การทำลายนี้เพื่อจะให้คนได้สำนึกตนว่า จะต้องมีความอดทนต่อสิ่งต่าง ๆที่อยู่รอบด้าน และพร้อมที่จะเผชิญกับปัญหาต่าง ๆ ต่อไป
ลายเขี้ยวปลา

ชาวบ้านมีความเชื่อว่าการที่เอาลายสัตว์น้ำที่เห็นอยู่ทุกวันมาทำเป็นลายแล้วคงจะสวยงามซึ่งช่างผู้มัดหมี่ว่า เกิดจากความคิดของตนเองที่ไปเห็นและมีประสบการณ์ในการนำอาปลามาประกอบอาหาร เห็นว่า เขี้ยวปลาสวยดีจึงนำเอามาทำเป็น ลายของผ้ามัดหมี่และผ้าขิด
ลายแมงป่อง ชาวบ้านมีความเชื่อว่า สัตว์ตัวเล็กนิดเดียว ทำไมจึงมีพิษมากมายนักสามารถทำให้คนอื่นได้รับความเจ็บปวดได้ การที่ชาวบ้านนำเอามาทำเป็นลายนี้ก็เพราะว่าจะได้ข่มขวัญศัตรู อีกประการหนึ่งคือเป็นการแสดงฝีมือในการมัดหมี่ลายนี้เพราะ เป็นลายที่ละเอียดและมีความประณีตมาก
ลายปีกไก่

การทำลายปีกไก่ของผ้ามัดหมี่และผ้าขิดชาวบ้านบอกว่าปีกไก่เวลากางปีกออกมาจะสวยงามมากแสดงความเป็นเอกลัษณ์และทรนงในตัวเองฉะนั้นชาวบ้านจึงได้นำเอาลักษณะของปีกไก่มาเป็นลายของผ้ามัดหมี่และผ้าขิด
ลายม้า ม้าเป็นพาหนะที่ดีที่สุดของคนและเป็นสัตว์ที่อยู่ใกล้กับคนมากที่สุดมีความอดทนเป็นเลิศลักษณะเหล่านี้จึงทำให้คนสมัยก่อนเอามาเป็นแบบอย่างในการดำรงชีวิตหรือเอามาทำลาย
ลายสิงโต

สิงโตเป็นสัตว์ที่ชาวบ้านมีความเชื่อว่าเป็นเทพเจ้าแห่งสัตว์ป่าซึ่งแสดงความมีอำนาจมีวาสนาอยู่ในตัวฉะนั้นถ้าคนใดจะทอผ้าสำหรับคนที่เรานับถือและเป็น เจ้าใหญ่นายโตจะต้องทอด้วยลายสิงโตหรือถ้าใครได้ใส่ผ้าที่ทอด้วยลายสิงโตก็แสดงว่าคนนั้นเป็นคนที่มีวาสนา มีคนนับหน้าถือตาเป็นอย่างมาก
ลายเสือ เสือเป็นสัญลักษณ์ของความยำเกรง ความหยิ่งผยองความมีศักดิ์ศรี ดังนั้นชาวบ้านจึงมีความเชื่อเกี่ยวกับ เรื่องนี้มากจึงได้นำเอาลายเสือมาทอเป็นลายของผ้าเพื่อจะได้ให้ผ้าชนิดนี้ที่มีไว้ในครอบครัวรักในศักดิ์ศรีใครจะมาดูหมิ่นไม่ได้ เป็นอันขาด
ลายช้าง

ช้างเป็นสัตว์ที่เป็นสัญลักษณ์ของความเป็นใหญ่เป็นโตของผู้ที่ใฝ่ฝันและสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์ ความมั่งมีศรีสุขถ้าใครได้สัมผัสกับสัตว์ประเภทนี้แล้วจะมีความรุ่งเรืองการประกอบอาชีพก็จะมีความมั่นคง
ลายงูเหลือม

งูเหลือมเป็นงูที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในบรรดางูทั้งหลายชาวบ้านจึงมีความเชื่อเกี่ยวกับเรื่องงูนี้มากคือถ้าจะเอางูมาทำเป็นลายของผ้ามัดหมี่และผ้าขิดแล้วจะต้องดูก่อนว่าความเหมาะสมกับกิจอันนั้นหรือไม่แต่สำหรับหญิงที่แต่งงานแล้วสามารถสวมใส่ได้โดยไม่มีใครว่าได้เพราะหญิงที่แต่งงานแล้วพร้อมที่จะเผชิญกับปัญหาและสามารถแก้ปัญหาได้อีกอย่างหนึ่ง ถือว่าหญิงแต่งงานนั้น เป็นคนสมบูรณ์แล้วในชีวิตดังนั้นลายงจะไม่ทอปนเปกันเป็นอันขาด

ต้นฉบับ : http://www.thaitextilemuseum.com/Thai/A_2/B_7/C_9/nana_2/nana_2.html