เครื่องมือของใช้ล้านนา - งอง

งอง
 

งอง เป็นเครื่องใช้ในการขูดมะพร้าว ทำด้วยเหล็กแบน กว้างประมาณ 3 นิ้ว ส่วนปลายมีบ่วงกลมเล็ก ๆ เรียงกัน ส่วนโคนทำเป็นกั่นหยั่งลงไปในฐานที่อาจเป็นด้ามไม้สำหรับจับถือซึ่งยาว ประมาณ 1 คืบ หรืออาจปักตรึงกับม้านั่งเตี้ยก็ได้

การทำฐานหรือส่วนขาของงองนี้ อาจทำได้หลายรูปแบบด้วยกัน ส่วนรองนั่งนี้โดยมากมักจะประดิษฐ์อย่างเรียบง่าย หรืออาจเกลาเป็นรูปร่างกระต่ายหรือแมวก็ได้ โดยมากฟันของงอง มักมีส่วนสูงขึ้นจากพื้นประมาณ 1 คืบ และส่วนฐานหรือตัวของแมวมักจะยาวประมาณ 1 ศอก ทำฐานเป็นดั่งกับค่อมคือม้านั่งเตี้ยโดยให้ขาด้านหนึ่งสูงด้าน หนึ่งต่ำเจาะรูหน้าไม้ด้านสูง แล้วจึงนำเอาเหล็กขูดเสียบเข้าไปก็เป็นที่ขูดมะพร้าวได้ บางคนที่มีฝีมือและเป็นคนช่างคิดช่างทำ จะนำเอาไม้เป็นท่อนมาถากมาฟันให้เป็นรูปตามที่เห็นว่างาม เหล็กขูดนั้นเมื่อก่อนชาวบ้านจะจ้างช่างตีเหล็ก ในละแวกบ้านทำให้และต่อมาคนขายมีดมุย คือคนขายมีดและขวานจะนำออกขายทั่วไป จึงเป็นของที่หาได้ไม่ยาก

ในการใช้งอง หรือกระต่ายขูดมะพร้าวชนิดม้านั่งนี้ผู้ใช้จะนั่งบนท่อนไม้หรือส่วนที่เป็นฐาน ใช้สองมือโอบรอบกะลามะพร้าวร่วงลงบนภาชนะรองรับแล้วนำไปคั้นเอาน้ำกะทิเพื่อ ปรุงอาหารหรือขนมตามต้องการ

ในการใช้งานงองชนิดมือ ถือนี้ ผู้ใช้จะถือด้ามไว้ในมือและใช้ส่วนคมที่เป็นฟันนั้นขูดเนื้อมะพร้าว โดยเฉพาะมักขูดมะพร้าวที่ต้องการให้เป็นเส้นฝอยและมีปริมาณไม่มาก เช่นใช้มะพร้าวโรยหน้าขนม เป็นต้น

อนึ่งชาวล้านนามักจะไม่ค่อยได้ใช้กระต่ายขูดมะพร้าวมากนัก เพราะอาหารของชาวล้านนามักจะไม่ใช้กะทิหรือมะพร้าวขูดในการทำขนมเป็นหลัก

งองนี้ บางท้องถิ่นเรียกว่า แมว