เครื่องมือของใช้ล้านนา - กระแตะ

กระแตะ

เป็นเครื่องมือสำหรับดักนก ในปัจจุบันไม่มีการใช้กระแตะอีกแล้ว กระแตะจะสานด้วยตอกไม้ไผ่ที่เหลาบาง ๆ มีโครงไม้ไผ่เหลาให้ด้านปลายทั้ง ๒ ด้านเรียวอ่อนเหมือนคันเบ็ด ไม้ทั้ง ๒ อันนี้ขวั้นหัวที่ปลาย เพื่อใช้สำหรับผูกเส้นเชือกไม่ให้หลุดง่าย เส้นเชือกจะผูกไม้ ๒ อันให้โค้งโก่ง ใช้ตอกไม้ไผ่สานเป็นลายขัดโดยสานยึดโครงไม้ทั้ง ๒ กระแตะที่สานเสร็จแล้ว จะมีลักษณะสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีความกว่าง ๑๕ - ๒๐ เซนติเมตร ยาว ๒๕ - ๓๐ เซนติเมตร กึ่งกลางกระแตะเจาะรูเล็กเพื่อร้อยเชือกไว้สำหรับผูกจิ้งหรีด ลูกกบ ลูกหนู ฯลฯ ใส่ไปในกระบอกเก็บเหยื่อ วางกระแตะดักนกในกลางทุ่งนา กลางไร่ ใช้เชือกยึดกระแตะไว้ในเวลาติดนก จะได้ไม่พากระแตะไปไกล ๆ มัดเหยื่อล่อไว้ที่ส่วนกึ่งกลางของกระแตะ เมื่อนกบินผ่านมาเห็นลูกหนูหรือจิ้งหรีดที่ล่อไว้ก็จะบินโฉบมาจิกเหยื่อล่อ นั้น ปีกนกที่กางในเวลาร่อนลงมาที่กระแตะเพื่อมาจิกเหยื่อล่อ จะถูกตังที่ทาเชือกไว้ ขนนกจะติดบินไปไหนไม่ไหว กระแตะมักใช้สำหรับดักนกตะขาบ นกกระเต็น และนกที่กินแมลงชนิดต่าง ๆ

ผู้ให้ข้อมูล

๑ . กล่อม นุชมี , นาย อายุ ๖๖ ปี บ้านเลขที่ ๒๕ ต โคกสลุด อ . บางระกำ จ . พิษณุโลก

๒ . ลออ ไกรแสง , นาง อายุ ๘๗ ปี บ้านเลขที่ ๙๔ ต . ดอนทอง อ . เมือง จ . พิษณุโลก

๓ . สวรรค์ บุญคง , นาง อายุ ๖๒ ปี บ้านเลขที่ ๓ ต นครป่าหมาก อ . บางกระทุ่ม จ . พิษณุโลก

๔ . แสน ใจบุญ , นาย อายุ ๗๘ ปี บ้านเลขที่ ๒๙ หมู่ ๔ ต แม่สลิด อ . บ้านตาก จ . ตาก

๕ . อินทร์ สิงห์หอม , นาย อายุ ๗๕ ปี บ้านเลขที่ ๓๗ หมู่ ๓ ต คนที อ . เมือง จ . กำแพงเพชร