นาฏดุริยการล้านนา - พ่อครูมานพ ยาระณะ (ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง)

วันที่เอกสารถูกสร้าง: 
30/10/2008
ที่มา: 
สำนักส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ http://art-culture.chiangmai.ac.th/

บทความ นาฏดุริยการล้านนา วันอังคารที่  28  กุมภาพันธ์  2549 -  พ่อครูมานพ  ยาระณะ (ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง)

พ่อครูมานพ  ยาระณะ (ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง)

ผ่านไปหมาด ๆ เมื่อมีการประกาศรายชื่อ ศิลปินแห่งชาติประจำปี พุทธศักราช  ๒๕๔๘ หนึ่งในนั้น “ตาพัน” พ่อครูผู้อาวุโสของเมืองเชียงใหม่ ปรากฏนามอย่างงดงามและเหมาะสมที่สุด

   “ตาพัน” หรือ “พ่อครูพัน” ชื่อจริงคือ  มานพ  ญาระณะ  ถือกำเนิดในเขตเมืองเชียงใหม่ เมื่อวันที่  ๕  กันยายน พ.ศ. ๒๔๗๘  เป็นบุตรของนายคำปันกับนางบัวเขียว  ญาระณะ ตาพันแต่งงานกับคุณยายสมัย มีลูกสาวคนเดียว คือนางสาวชลธาร  ยาระณะ

ชีวิตในวัยเยาว์ หลังจากเรียนจบชั้นประถมศึกษาปีที่  ๔   จากโรงเรียนวัดศรีดอนไชย อำเภอเมืองเชียงใหม่ แล้วก็ได้ช่วยพ่อแม่ประกอบอาชีพค้าขาย ขณะ เดียวกันก็หาเวลาว่างศึกษาศิลปะการต่อสู้ ศิลปการแสดง ดนตรีตลอดจนการศิลปะการตีกลองล้านนาชนิดต่าง ๆ จากครูผู้เชี่ยวชาญ จนมีฝีมือเป็นที่ลือเลื่อง ความเจนจัดในเชิงศิลป์ จะมีประโยชน์ต่อสังคมอย่างไร หากมิได้ถ่ายทอด ไปสู่วงกว้าง ด้วยความคิดนี้กระมัง ตาพันจึงมุ่งมั่นทำการสอนคนรุ่นใหม่จากรุ่นสู่รุ่น รุ่นแล้วรุ่นเล่า ไม่ว่าจะเป็น ศิลปะการชกมวย การฟ้อนเจิง ฟ้อนเจิงสาวไหม ฟ้อนหอก ฟ้อนผางประทีปตลอดจนศิลปะการตีกลองปู๋จา กลองสะบัดชัยแบบ

โบราณกลองมองเซิง กลองปูเจ่ หรือศิลปะการแสดงอื่น ๆ อีกมากมาย ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาร่วม  ๕๐  ปี โดยไม่เคยเอ่ยปากขอรับค่าตอบแทนแต่ประการใด

     
ทุกวารวันยามตะวันย่ำ ลานบ้านแคบ ๆ จะคราคร่ำไปด้วยศิษยานุศิษย์ที่มุ่งมั่นสืบสานรับทานวิทยา รับธารใจที่ตาพันรินไหลจากใจอย่างไม่มีวันสุดสิ้น ลานบ้านอาจคับแคบไปนิด แต่ลานจิตกว้างไกลเกินขอบฟ้า

ความดีมีดีตอบ ตาพันเป็น “ปิโย เทวมนุสสานัง” คือ เป็นที่รักของเหล่ามนุษย์และเทวดาทั้งหลาย รางวัลการันตี เป็นต้นว่า รางวัลบุคคลดีเด่นทางวัฒนธรรม จังหวัดเชียงใหม่ เพชรราชภัฎ – เพชรล้านนา ครูภูมิปัญญาและอีกมากมาย เป็นสิ่งประกาศความอาจหาญแห่งผู้มีดี

กระทั่งวันนี้ สิ่งที่เหล่าญาติมิตรศิษย์รักภาคภูมิใจ คือแผ่นดินเชียงใหม่ได้ “ศิลปินแห่งชาติ” ประกาศแล้วเป็นทางการ ได้แก่ ตาพัน อันควรรับการบูชาเคารพ นาม มานพ  ยาระณะ  อัครชาติแห่งผองศิลปชน

    เสียงกลองดังด่วนก้อง               โลกา
เสียงสั่นพสุธา                        สั่งกู้
เสียงแสนส่งวิญญา                  สู่ศิษย์  สูเฮย
เสียงศึกฤาจักสู้                       เสียงสร้างศรัทธาธรรม

สนั่น   ธรรมธิ สำนักส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
( ภาพประกอบโดย มงคล  เสียงชารี และเนติ   พิเคราะห์)

ขอบคุณข้อมูลจาก สำนักส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่