ประเพณีท้องถิ่นภาคกลาง - ประเพณีเทียนพรรษา วันอาสาฬหบูชา และวันเข้าพรรษา

ประเพณีเทียนพรรษา วันอาสาฬหบูชา และวันเข้าพรรษา

ภาค        ภาคกลาง
จังหวัด     พระนครศรีอยุธยา
ช่วงเวลา   จัดพิธีกรรมจำนวน ๒ วัน ซึ่งอยู่ในระหว่างก่อนวันเข้าพรรษา ๑ สัปดาห์

• ความสำคัญ

วันอาสาฬหบูชา หมายถึง การบูชาในวันเพ็ญเดือนอาสาฬหะ หรือเดือน ๘ วันนี้มีความสำคัญ คือ เป็นวันที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงประกาศพระพุทธศาสนาเป็นครั้งแรก หลังจากตรัสรู้ โดยแสดงปฐมเทศนา คือ ธรรมจักรกัปปวัตนสูตร โดยแสดงให้เห็นทางสุดโต่ง ๒ อย่าง คือ การมัวเมาอยู่ในกาม (กามสุขัลลิกานุโยค) และการทรมานตัวเอง (อัตมกิลถานุโยค) เช่น การอดอาหารทำให้ร่างกายผอมโซ ว่าไม่ใช่ทางไปสู่การบรรลุนิพพาน แต่ทรงเน้นทางสายกลาง (มัชฌิมาปฏิปทา) ว่า เป็นทางที่ถูกต้อง เป็นผลให้ฤาษีโกณฑัญญะบรรลุโสดาปัตติผล ทูลขอบวชเป็นพระสาวก รูปแรก ทำให้เกิดมีพระรัตนตรัย คือ พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ ครบเป็นแก้วอันประเสริฐ ๓ ประการ
วันเข้าพรรษา การเข้าพรรษาเป็นพุทธบัญญัติ ซึ่งพระภิกษุทุกรูปจะต้องปฏิบัติตาม ช่วงจำพรรษาจะอยู่ในระหว่างฤดูฝน คือ แรม ๑ ค่ำ เดือน ๘ ถึงขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๑ ของทุกปี ในสมัยพุทธกาลการที่พระภิกษุจะต้องอยู่ประจำในวัด หรือเสนาสนะ ไม่ไปค้างแรมที่อื่น เพื่อไม่ต้องไปเหยียบย่ำข้าวกล้าในนาของชาวนาให้เสียหาย ทำให้มีโอกาสศึกษาหาความรู้ในพระธรรมวินัย มีโอกาสเจริญศีล สมาธิ ปัญญาและมีโอกาสเผยแพร่พระพุทธศาสนาได้ด้วย
สำหรับประชาชนทั่วไป เทศกาลวันอาสาฬหบูชาและเทศกาลเข้าพรรษา จะเป็นเทศกาลของการ ลด ละ เลิก อบายมุขต่าง ๆ เช่น การดื่มสุรา สิ่งเสพติด และการเที่ยวเตร่ เป็นเทศกาลของการทำบุญถือศีล ปฏิบัติธรรม ทำจิตใจให้ผ่องใส

• พิธีกรรมและกิจกรรม

ศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดพระนครศรีอยุธยา สถาบันราชภัฏพระนครศรีอยุธยา ร่วมกับ ส่วนราชการและสถานศึกษาต่าง ๆ ในจังหวัด และองค์กรเอกชน เห็นความสำคัญของวันสำคัญในพระพุทธศาสนา ๒ วันนี้ และตั้งใจที่จะสืบทอดประเพณีเนื่องในวันสำคัญนี้ให้คงอยู่ต่อไป จึงได้จัดให้มีงานประเพณีหล่อเทียน เทเทียน ขึ้นที่บริเวณหน้าวิหารหลวงพ่อมงคลบพิตรก่อนวันอาสาฬหบูชา โดยมีพิธีสงฆ์และพิธีเทเทียน โดยผู้ว่าราชการจังหวัด ข้าราชการ และประชาชนทั่วไป ในเวลาเช้า สำหรับในเวลาเย็นและกลางคืนเป็นกิจกรรมมหรสพต่าง ๆ เพื่อการเฉลิมฉลองเทียนพรรษาและกิจกรรมประกวดเทียนพรรษาของหน่วยราชการ สถานศึกษา และองค์กรต่าง ๆ โดยยึดหลักเกณฑ์ความสวยงาม ความคิด และการประหยัด วันรุ่งขึ้นจะมีขบวนแห่
เทียนพรรษาไปโดยรอบตลาดเจ้าพรหมและหัวรอ มีการประกวดขบวนแห่เทียนพรรษาด้วย แต่ละปีมีเทียนพรรษาและขบวนแห่ส่งเข้าประกวดจำนวนมาก จัดเป็นงานประเพณีที่สำคัญงานหนึ่งของจังหวัด

• สาระ

ผลที่ได้จากงานประเพณีนี้ คือ ความสุขทางใจ ความสามัคคี และการสืบทอดประเพณีอันดีงามของไทยให้คงอยู่สืบไป