ประเพณีท้องถิ่นภาคกลาง - ประเพณีการส่งข้าวสงกรานต์

ประเพณีการส่งข้าวสงกรานต์

ภาค     ภาคกลาง
จังหวัด  สมุทรปราการ
ช่วงเวลา ช่วงสงกรานต์ วันที่ ๑๓-๑๕ เมษายน

• ความสำคัญ

การส่งข้าวสงกรานต์เป็นประเพณีอย่างหนึ่งของชาวรามัญที่พระประแดง ซึ่งคงจะได้รับอิทธิพลมาจากตำนานสงกรานต์ ตอนท่านเศรษฐีนำเครื่องสังเวยไปบวงสรวงเทวดาที่ต้นไทร เพื่อขอบุตรเพราะข้าวที่ใส่หม้อดิน กับข้าวต่างๆก็ใส่กระทงซึ่งทำด้วยใบตองไม่ใส่ถ้วย คล้ายกับการเซ่นจ้าวหรือบูชาเทวดา ชาวพระประแดงจะส่งข้าวสงกรานต์เฉพาะในวันที่ ๑๓,๑๔ และ ๑๕ เมษายน

• พิธีกรรม

ในแต่ละหมู่บ้านจะมีบ้านใดบ้านหนึ่งเป็นผู้รับหน้าที่หุงข้าวสงกรานต์ ส่วนค่าใช้จ่ายนั้นถ้าบ้านที่หุงเป็นบ้านที่มีฐานะดีก็จะออกค่าใช้จ่ายทั้ง หมด ถ้าไม่สามารถออกค่าใช้จ่ายทั้งหมดได้ก็จะออกบอกบุญแต่ละบ้านในหมู่บ้านของตน เพื่อนำไปซื้ออาหารสด เมื่อถึงวันสงกรานต์บ้านที่รับหน้าที่หุงข้าวสงกรานต์จะปลูกศาลเพียงตาขึ้น โดยใช้เสา ๔ ต้น และมีชั้นสำหรับวางเครื่องสังเวยระดับสายตาที่หน้าบ้านของตน ศาลนี้เรียกเป็นภาษารามัญว่า "ฮอยสงกรานต์" ซึ่งแปลว่า บ้านสงกรานต์ การหุงข้าวสงกรานต์ในสมัยโบราณนั้นต้องนำข้าวมาซ้อมให้ขาว โดยซ้อม ๗ ครั้ง เก็บกากข้าวและสิ่งอื่นที่สกปรกออกให้หมด และนำไปซาวน้ำ ๗ ครั้งแล้วนำไปหุงเป็นข้าวสวยแต่หุงให้แข็งกว่าปกติเล็กน้อย แล้วนำมาใส่น้ำเย็นเพื่อไม่ให้เม็ดข้าวเกาะตัวกัน หลังจาก

นั้นก็ต้มน้ำอีกหม้อหนึ่งให้เดือดแล้วปล่อยให้เย็นลงเพื่อทำน้ำดอกมะลิ เมื่อน้ำเย็นลงแล้วก็นำดอกมะลิมาลอย แล้วนำดอกมะลิมาใส่ข้าวที่หุงเตรียมไว้นั้น แล้วนำไปใส่ในหม้อดินใบเล็กๆ ส่วนกับข้าวนั้นส่วนใหญ่ก็เป็นอาหารเค็ม เช่น ไข่เค็ม ปลาแห้ง เนื้อเค็ม ผักกาดเค็มหรือยำชนิดต่างๆ เป็นต้น และมีของหวาน ได้แก่ ถั่วดำต้มน้ำตาลและผลไม้ ที่นิยมกันได้แก่ กล้วยหักมุก แตงโม เมื่อเตรียมอาหารพร้อมแล้วก็ใส่กระทงจัดใส่ถาดเตรียมไว้เท่ากับจำนวนวัดที่ มีอยู่ในเขตตลาดพระประแดง การหุงข้าวสงกรานต์นั้นต้องหุงแต่เช้ามืดประมาณ ๐๓.๐๐-๐๔.๐๐ น. เพราะประมาณ ๐๕.๐๐ น. สาวๆในหมู่บ้านนั้นก็จะออกมารับข้าวสงกรานต์ เพื่อไปส่งตามวัดต่างๆตามที่ตนได้ตั้งใจไว้และจะไปกันเป็นกลุ่มๆส่วนมากจะ ไม่ไปวัดที่ใกล้บ้านของตน
มักจะไปส่งที่วัดไกลๆเพื่อจะได้มีโอกาสพบหนุ่มต่างตำบลด้วย เพราะสมัยโบราณนั้นโอกาสที่หนุ่มสาวจะได้พบกันนั้นยากมาก นอกจากงานเทศกาลต่างๆเหล่านี้ และเมื่อส่งข้าวสงกรานต์เรียบร้อยแล้วตอนกลับจะมีหนุ่ม ๆ มาคอยดักรดน้ำ จึงเป็นโอกาสหนึ่งที่หนุ่มสาวได้มีโอกาสพูดคุยกันอย่างอิสระ