พิธีกรรมภาคเหนือ - การสรงน้ำพระสงฆ์และห่มผ้าเจดีย์พระบรมธาตุ

การสรงน้ำพระสงฆ์และห่มผ้าเจดีย์พระบรมธาตุ

ภาค     ภาคเหนือ
จังหวัด  กำแพงเพชร

• ช่วงเวลา

วันที่ ๑๔ เมษายน พิธีสรงน้ำพระสงฆ์กระทำที่วัดบาง ตำบลในเมือง อำเภอเมืองกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชร เวลาภายหลังพระสงฆ์ฉันภัตตาหารเพลแล้ว ส่วนพิธีห่มผ้าองค์เจดีย์พระบรมธาตุกระทำที่วัดพระบรมธาตุ ตำบลนครชุม อำเภอเมืองกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชร เวลาตั้งแต่ประมาณ ๑๔.๐๐ น.-๑๗.๐๐ น.

• ความสำคัญ

เป็นพิธีกรรมของชาวเมืองกำแพงเพชรกับชาวนครชุมในช่วงเทศกาลสงกรานต์ เป็นประเพณี เก่าแก่ที่กระทำกันเป็นประจำทุกปี และสืบทอดมาหลายสิบปี

• พิธีกรรมและกิจกรรม

การสรงน้ำพระสงฆ์ จัดขึ้นในวัดบาง ตำบลในเมือง เวลาประมาณ ๑๑.๐๐ น. ประชาชนร่วมกันถวายภัตตาหารเพลแด่พระสงฆ์ และสามเณร หลังจากพระสงฆ์และสามเณรฉันภัตตาหารเพลแล้ว ประชาชนนิมนต์ให้เปลี่ยนผ้าจากชุดครองจีวรเป็นนุ่งผ้าสบงห่มอังสะ นั่งบนเก้าอี้ เรียงแถวเตรียมรับการสรงน้ำประชาชนเตรียมน้ำผสมน้ำหอมเช่นน้ำอบไทยบรรจุใน ภาชนะขัน โรยหน้าด้วยดอกไม้หอมเช่นดอกกุหลาบหรือดอกมะลิเมื่อพร้อมแล้วมีผู้กล่าวนำ ถวายน้ำสำหรับสรงพระสงฆ์ ประชาชนในพิธีกล่าวตาม ต่อจากนั้นประชาชนร่วมกันสรงน้ำพระสงฆ์และสามเณร เมื่อสรงน้ำพระแล้วต่างก็เปลี่ยนกันรดน้ำสาดน้ำใส่กันอย่างสนุกสนาน เมื่อได้เวลาสมควร ประชาชนถวายผ้าสบงแด่พระสงฆ์และสามเณรเพื่อผลัดเปลี่ยนครองจีวรกลับมานั่ง เรียงลำดับสวดมนต์ให้พรผู้มาร่วมพิธี เป็นเสร็จพิธีสรงน้ำพระสงฆ์

เวลาประมาณ ๑๔.๐๐ น. ประชาชนจากในเมืองกำแพงเพชรและนครชุมรวมกันจัดขบวนแห่ผ้าสีเหลืองผืนยาว สำหรับห่มองค์เจดีย์พระบรมธาตุ ที่วัดพระบรมธาตุ ตำบลนครชุม อำเภอเมืองกำแพงเพชรจังหวัดกำแพงเพชร ในอดีตขบวนแห่จะเป็นขบวนเดินเท้า แต่ในปัจจุบันจัดเป็นขบวนรถยนต์ ตกแต่งประดับประดารถยนต์ที่เข้าขบวนให้เข้ากับบรรยากาศสงกรานต์ เมื่อได้เวลาขบวนเคลื่อนผ่านตลาดเมืองกำแพงเพชรทางถนนราชดำเนิน ๑ แล้วเวียนกลับเพื่อข้ามสะพานสู่วัดพระบรมธาตุตามถนนเทศา ๑ เมื่อขบวนแห่เดินทางถึงวัดพระบรมธาตุ วงกลองยาว กับวงแคน บรรเลงเพลงครึกครื้นให้หญิงชายทั้งวัยหนุ่มสาว และสูงอายุ เต้นตามจังหวะอย่างสนุกสนาน นำขบวนแห่ผ้ากระทำทักษิณาวรรตรอบองค์พระเจดีย์ ๓ รอบ เมื่อครบ๓ รอบ มีผู้กล่าวนำถวายผ้าห่มองค์เจดีย์พระบรมธาตุ ประชาชนที่ร่วมอยู่ในพิธีกล่าวตามอย่างสงบ ต่อจากนั้นจะมีผู้นำผ้าขึ้นไปห่มองค์พระเจดีย์โดยรอบ เป็นเสร็จพิธี

• สาระ

๑. พิธีสรงน้ำพระสงฆ์และห่มผ้าองค์เจดีย์พระบรมธาตุมีขึ้น เพื่อให้ประชาชนได้แสดงความเคารพและแสดงความกตัญญูกตเวทีต่อผู้สืบทอดพระ พุทธศาสนา เพื่อเป็นสิริมงคลประจำปีเนื่องในโอกาสเปลี่ยนจักรราศี
๒. พิธีห่มผ้าองค์เจดีย์พระบรมธาตุ มีขึ้นสืบเนื่องจากความเชื่อของประชาชนที่เชื่อว่า เจดีย์พระบรมธาตุเป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้าตามความ ที่ปรากฏในศิลาจารึกหลักที่ ๓ (จารึกนครชุม)
๓. เป็นกิจกรรมทางสังคมที่แสดงถึงความสัมพันธ์ระหว่างชุมชนที่เป็นมาด้วยดี ด้วยความผูกพันและสามัคคี โดยมีพระพุทธศาสนาเป็นสื่อกลาง