ความเชื่อภาคกลาง - พระภูมิ

พระภูมิ

ภาค     ภาคกลาง
จังหวัด  กรุงเทพมหานคร

• ความเป็นมา

ท้าวทศราช กษัตริย์ผู้ครองเมืองพาลี หรือ พาราณสี หรือ ภาศี มีพระมเหสีชื่อ นางสันทาทุกขเทวี มีพระราชโอรส ๙ องค์ ทรงพระปรีชาสามารถเฉลียวฉลาดรอบรู้เหตุการณ์ต่างๆ ได้เป็นอย่างดี เมื่อพระราชโอรสเติบใหญ่ ท้าวทศราชจึงทรงมอบหมายให้ไปปกครองท้องที่ต่างๆ ตามความรู้ความสามารถทั้ง ๙ องค์
พระราชโอรสองค์ที่ ๑ ชื่อ พระชัยมงคล ดูแลเคหสถานบ้านเรือน ร้านค้า
พระราชโอรสองค์ที่ ๒ ชื่อ พระนครราช ดูแลป้อมค่าย ประตูวังและหอรบ
พระราชโอรสองค์ที่ ๓ ชื่อ พระเทเพล หรือ พระเทวเถร ดูแลคอกสัตว์ ช้าง ม้า โค กระบือ ฯลฯ
พระราชโอรสองค์ที่ ๔ ชื่อ พระชัยสพ ดูแลยุ้งฉาง และเสบียงคลัง
พระราชโอรสองค์ที่ ๕ ชื่อ พระคนธรรพ์ ดูแลโรงพิธีมงคล เรือนหอ
พระราชโอรสองค์ที่ ๖ ชื่อ พระธรรมโหรา ดูแลทุ่ง นา ป่า เขา
พระราชโอรสองค์ที่ ๗ ชื่อ พระวัยทัต ดูแลวัด อาราม และปูชนียสถาน
พระราชโอรสองค์ที่ ๘ ชื่อ พระธรรมมิกราช ดูแลอุทยานและพืชพันธุ์
พระราชโอรสองค์ที่ ๙ ชื่อ พระทาษธารา ดูแลแม่น้ำ ห้วยหนอง คลองบึง

• ลักษณะความเชื่อ

ช่างไทยเชื่อว่าพระภูมิเป็นเจ้าของพื้นที่ต่าง ๆ ในโลกนี้และมีหน้าที่ดูแลความเรียบร้อย ณ สถานที่ต่าง ๆ ให้ประชาชนอยู่เย็นเป็นสุขตลอดไป

• คำบูชาและคำถวายสังเวยพระภูมิ

ภุมมัสมิง ทิสาภาเค สันติ ภุมมา มหิทธิกา เตปิอัมเห อนุรักขันตุ อโรคเยน สุเขนจ สูปพยัญชน สัมปันนัง ปริภุญชันตุ ชัยมงคลเทวา สัพพโทสัง ขมันตุเม

• การตั้งศาลพระภูมิ

๑.ห้ามมิให้เงาศาลทับบ้าน หรือ เงาบ้านทับศาล
๒.บ้านขุนนางผู้ใหญ่ หันหน้าศาลพระภูมิไปทิศอุดร
๓.บ้านคหบดี พ่อค้า หันหน้าศาลพระภูมิไปทิศทักษิณ
๔.พระภูมิ ไร่ นา สวน หันหน้าไปทิศปัจจิม
๕.พระภูมิวัด หันหน้าไปทิศตะวันออก

• เครื่องประดับศาลพระภูมิ

แจกัน ๑ คู่ เชิงเทียน ๑ คู่ กระถางธูป เจว็ด ม่านประดับศาล ตุ๊กตาชายหญิง ช้าง ม้า ละคร และผ้าสีสำหรับผู้ศาล ดอกไม้ธูปเทียน เป็นต้น

• เครื่องสังเวยพระภูมิ

บายศรีปากชามยอดไข่ หัวหมู ไก่ เป็ด ปลานึ่ง ปู กุ้ง เหล้า น้ำชา ขนมถ้วยฟู ขนมต้มแดง ขนมต้มขาว ขนมคันหลาว ขนมหูช้าง ขนุน ข้าว ผลไม้ กล้วย น้ำจิ้ม หมากพลู บุหรี่ ถั่วงา มะพร้าวอ่อน เป็นต้น

• ลาเครื่องสังเวย

สะสะ เสสัง มังคะลัง ภูมิเทวานัง ยาจามิ