ความเชื่อภาคกลาง - เซ่นแม่ย่านาง

เซ่นแม่ย่านาง

ภาค     ภาคกลาง
จังหวัด  ประจวบคีรีขันธ์

• ลักษณะความเชื่อ

เกิดจากการที่คนได้คิดทำเรือจากไม้ตะเคียน เช่น ตะเคียนทอง ตะเคียนหิน ตะเคียนหนู ตะเคียนหยวก ตะเคียนดง เป็นต้น เพราะไม้เหล่านี้มีความคงทนไม่ผุเปื่อยง่าย แต่คนเราเชื่อว่าไม้ตะเคียนทุกต้นจะมีนางไม้ คือนางตะเคียนสิงอยู่มีวิญญาณที่แกร่งกล้า จึงมีการตั้งศาลขอขมานางไม้ก่อนที่จะนำมาทำประโยชน์

• ความสำคัญ

การเซ่นไหว้แม่ย่านางมีหลายครั้งด้วยกัน
๑. เซ่นไหว้เพื่อขอตัดไม้มาทำเรือ
๒. ก่อนลงมือต่อเรืออันเชิญแม่ย่านางขึ้นศาลเพียงตา
๓. หลังจากขึ้นหัวโขนเรือ (ส่วนหัวของเรือ) จะเชิญแม่ย่านางขึ้นประทับส่วนหัวเรือ
๔. ก่อนจะนำเรือลงน้ำเชิญแม่ย่าประจำเรือ
๕. เซ่นไหว้ทุกครั้งก่อนที่เรือจะออกจับปลา

• พิธีกรรม

๑. ทำความสะอาดหัวเรือ
๒. นำด้ายสีแดงหรือผ้าสีแดงมาผูกที่หัวเรือ
๓. เอาผ้าสีโพกให้แม่ย่านาง คือ ผูกหัวเรือ
๔. นำแป้งหอมมาประพรม ปิดทอง
๕. เอาพวงมาลัยหรือดอกไม้มาเหน็บ มาคล้องตามความต้องการ
๖. นำของไหว้ที่เตรียมไว้ไปตั้งที่หัวเรือ
๗. จุดธูป ๙ ดอก บอกแม่ย่านางตามความต้องการของผู้เซ่น
๘. จุดกระดาษเงิน กระดาษทอง
๙. เมื่อเสร็จแล้วปล่อยทิ้งไว้สักครู่ จุดธูปเทียนเพื่อบอกแม่ย่านาง นำของเซ่นไหว้ไปแจกจ่ายรับประทาน
๑๐. จุดประทัด
๑๑. พรมน้ำมนต์เพื่อเป็นสิริมงคลต่อตนเองและผู้ร่วมทำพิธี
การเซ่นไหว้แม่ย่านางก่อนออกเรือหาปลานั้น จะเลือกเวลาไหว้ใดก็ได้ ตามความต้องการหรือความพร้อมของผู้ที่จะทำพิธี หรือจะเลือกไหว้ตามวันสำคัญต่างๆ อีกก็ได้