แหล่งโบราณคดีภาคเหนือ - วัดช้างล้อม

วัดช้างล้อม

ภาค     ภาคเหนือ
จังหวัด  สุโขทัย

• ที่ตั้ง ตั้งอยู่ภายในกำแพงเมืองเกือบกึ่งกลางตัวเมืองศรีสัชนาลัย บนที่ราบฝั่งตะวันออกของเขาพนมเพลิง ในเขตอุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย

• ลักษณะทั่วไป

โบราณสถานที่สำคัญคือเจดีย์ประธานทรงลังกา ตั้งอยู่ภายในกำแพงแก้วสี่เหลี่ยมจัตุรัสมีซุ้มประตูทั้ง ๔ ทิศ โดยประตูด้านหน้าและด้านหลังเป็นประตูเข้าออก ส่วนประตูด้านข้างก่อเรียงศิลาแลงปิดไว้เป็นประตูหลอก เจดีย์ประธานตั้งอยู่บนฐานประทักษิณรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีช้างปูนปั้นเต็มตัวประดับโดยรอบฐานทั้ง ๔ ด้าน ด้านละ ๙ เชือก (ยกเว้นด้านหนึ่งซึ่งเป็นบันไดทางขึ้นมีเพียง ๘ เชือก) และที่มุมอีก ๔ เชือก รวมเป็น ๓๙ เชือก ช้างที่ประดับตรงมุมจะมีขนาดใหญ่ และมีลวลายปูนปั้นประดับที่คอ ต้นขา และข้อเท้า ระหว่างรูปช้างจะมีเสาประทีปสลับอยู่ ด้านหน้าช้างแต่ละเชือกจะมีพุ่มดอกบัวตูมปูนปั้นวางอยู่ด้านหน้าเจดีย์ ประธาน มีบันไดขึ้นสู่ลานประทักษิณ ที่ข้างบันไดสองข้างปูนปั้นกะเทาะหลุดหายไปเหลือแต่โกลนลำตัวพญานาค เหนือฐานประทักษิณมีซุ้มพระพุทธรูปประทับนั่งปางมารวิชัย ๒๐ ซุ้ม หลังผนังซุ้มมีรูปประติมากรรมรูปต้นโพธิ์อยู่

เบื้องหลังพระพุทธรูป แต่พระพุทธรูปถูกทำลายไปคงเหลือเพียงองค์เดียวด้านทิศเหนือ บริเวณองค์ระฆังขึ้นไปเป็นบัลลังก์ก้านฉัตรซึ่งประดับด้วยพระพุทธรูปพระสาวก ปูนปั้นปางลีลาแบบนูนต่ำจำนวน๑๗ องค์
ช้างปูนปั้นที่วัดช้างล้อม มีลักษณะแปลกกว่าช้างปูนปั้นที่วัดอื่นๆ คือ ยืนเต็มตัวแยกออกจากผนัง มีขนาดสูงใหญ่กว่าช้างจริง และด้านหน้ามีพุ่มดอกบัวปูนปั้นประดับ สันนิษฐานว่าพ่อขุนรามคำแหง เป็นผู้สร้างวัดนี้

• เส้นทางเข้าสู่วัดช้างล้อม

จากตัวเมืองสุโขทัยไปทางทิศเหนือ ตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข ๑๐๑ ประมาณ ๕๕ กิโลเมตร