แหล่งโบราณคดีภาคกลาง - ถ้ำเขาวง(หรือถ้ำนารายณ์)

ถ้ำเขาวง(หรือถ้ำนารายณ์)

ภาค     ภาคกลาง
จังหวัด  สระบุรี

• สถานที่ตั้ง วัดเขาวง หมู่ที่ ๕ ตำบลเขาวง อำเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี

• ประวัติความเป็นมา

บริเวณที่ตั้งถ้ำเขาวงแห่งนี้ เดิมเป็นท้องที่ป่า ที่ชาวบ้านนิยมมาหาของป่า เช่น หาหน่อไม้ที่ขึ้นอยู่ตามภูเขา หาตัดไม้เพื่อนำไปปลูกบ้าน หรือใช้ในครัวเรือน ชาวบ้านได้พบอักษรที่จารึกไว้ที่ปากถ้ำนานแล้ว แต่ไม่มีใครอ่านจารึกนี้ได้ เนื่องจากเป็นอักษรโบราณ และไม่ทราบว่าผู้ใดมาจารึกไว้ ต่อมาเจ้าหน้าที่กรมศิลปากรคือคุณเทิม มีเต็ม และคุณจำปา เยื้องเจริญ ได้มาศึกษาอ่านและแปลอักษรที่จารึกนี้ได้

• ลักษณะทั่วไป

ถ้ำเขาวงหรือถ้ำนารายณ์ เป็นถ้ำที่มีปากถ้ำติดอยู่บนพื้นดิน ไม่ต้องขึ้นไปบนภูเขาสูง ทางวัดได้สร้างวิหารมีพระพุทธรูปไว้หน้าถ้ำ ภายในถ้ำกว้าง ที่ผนังปากถ้ำด้านขวา สูงจากพื้นดินประมาณ ๒.๕ เมตร มาจารึกอยู่ ๓ บรรทัด แนวบรรทัดยาว ๕๐ เซนติเมตร ระหว่างบรรทัดที่ ๑ ถึง ๓ กว้าง ๑๕ เซนติเมตร

• หลักฐานที่พบ

อักษรที่จารึกเป็นอักษรปัลลวะ แต่ถ้อยคำที่จารึกเป็นภาษามอญโบราณ จารึก ประมาณพุทธศตวรรษที่ ๑๒ นั่นก็คือยุคทวาราวดี ข้อความที่จารึกว่า
กมุน์ อนุราธปุรโกอ์ก (ตน์) กุนทรีชน์ชิน์
รน์เลห์โกมญฺะฑาง์ปอ (ป์) ตนาย์สินาธ
ห์นนะโตย์โลปฑย์โวอ์
คำแปล "กุนทรีชนผู้ตั้งอาณาจักรอนุราธปุระ ได้มอบให้พ่อลุงสินายธะเป็นตัวแทน พร้อมทั้งชาวเมือง(อนุราธปุระ)ร่วมกันจัดพิธีขับร้องฟ้อนรำ(เพื่อเป็นการ เฉลิมฉลองปูชนียวัตถุ) ที่ประดิษฐานไว้แล้วในสถานที่นี้"

• เส้นทางเข้าสู่ถ้ำเขาวงหรือถ้ำนารายณ์

จากสระบุรีไปทางทิศเหนือตามเส้นทางหมายเลข ๑ (ถนนพหลโยธิน) ถึงบ้านหน้าพระลานระยะทาง๑๔ กิโลเมตร เลี้ยวซ้ายไปตามถนนหน้าพระลาน-ท่าเรือ ระยะทาง ๔ กิโลเมตร ถึงบ้านเขาวงเลี้ยวขวาสู่วัดเขาวง ระยะทางประมาณ ๒ กิโลเมตร