แหล่งโบราณคดีภาคใต้ - ชุมชนโบราณสทิงพระ
ชุมชนโบราณสทิงพระ
ภาค ภาคใต้
จังหวัด สงขลา
- สถานที่ตั้ง ตั้งอยู่ระหว่างอ่าวไทยและทะเลสาบสงขลา ตำบลสทิงพระ ตำบลคูขุด ตำบลบ่อดาน ตำบลบ่อแดง และตำบลกระดังงา อำเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลา
- ประวัติความเป็นมา
ชุมชนโบราณสทิงพระ เป็นชุมชนสมัยแรกเริ่มประวัติศาสตร์ในภาคใต้ เป็นที่อยู่อาศัยของมนุษย์มาตั้งแต่สมัยชุมชนเกษตรกรรม ทำการค้า ทั้งทางเรือและทางบก ยุคแรกๆรับอิทธิพลจากอินเดียและจีน ทั้งทางตรงและทางอ้อมมาตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ ๑๒ จากการขุดค้นภายในตัวชุมชนโบราณสทิงพระพบว่าชุมชนแห่งนี้มีมนุษย์เคลื่อน ย้ายเข้ามาก่อตั้งชุมชนและขยายชุมชนออกไปอย่างต่อเนื่อง จนกระทั่งเจริญขึ้นเป็นเมืองมีอำนาจเป็นศูนย์กลางทางการปกครองท้องถิ่น ศาสนาและเศรษฐกิจ ราวพุทธศตวรรษที่ ๑๕ - ๑๘ และมีการติดต่อการค้าขายกับต่างประเทศด้วย
- ลักษณะทั่วไป
ตัวเมืองมีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ทิศเหนือกว้าง ๒๘๐ เมตร ทิศใต้กว้าง ๓๐๕ เมตร ทิศตะวันออกกว้าง ๒๗๐ เมตร และทิศตะวันตกกว้าง ๒๗๕ เมตร อยู่ห่างจากอ่าวไทย ๕๐๐ เมตร และห่างจากทะเลสาบสงขลา ๓,๕๐๐ เมตร ตัวเมืองตั้งอยู่บนริ้วของสันทรายกลาง ซึ่งเป็นสันทรายที่ใหญ่ที่สุดของคาบสมุทรสทิงพระ มีพื้นที่โค้งนูนเป็นหลังเต่าสูงกว่าพื้นที่ลุ่มที่เป็นนาประมาณ ๑ - ๒ เมตร มีโคกเนินและพังรอบๆ เมืองโบราณสทิงพระ มีคูเมืองสทิงพระ นอกจากเป็นขอบเขตชุมชนแล้ว ยังใช้เป็นเส้นทางสัญจรเชื่อมระหว่างทะเลสาบอ่าวไทย และเป็นคลองส่งน้ำเพื่อการเกษตรกรรม เป็นแหล่งน้ำไว้ยามแล้งและเป็นแหล่งทำการประมง
- หลักฐานที่พบ
จากการขุดค้นทางโบราณคดี คือซากโบราณสถานที่มีลักษณะทางสถาปัตยกรรมแบบอิฐประกอบหิน หรือการก่อสร้างที่มีหินเป็นรากฐานฝังรากลึกไปในดินเพื่อความมั่งคงแข็งแรง แต่วัสดุที่ใช้ส่วนอื่นที่มิใช่ฐานจะเป็นอิฐเสียส่วนใหญ่ มีหินแกรนิตแทรกอยู่บ้างเป็นส่วนน้อย และยังขุดพบเครื่องมือเครื่องใช้ที่ทำด้วยเหล็กทองคำ ลูกปัดแก้ว หินรัตนชาติ ภาชนะดินเผา และเศษภาชนะดินเผาปะปนอยู่มากมาย มีทั้งภาชนะดินเผาเนื้อดินธรรมดาของพื้นเมืองที่มีการตกแต่งผิวด้วยมีตัว อักษรโบราณ คือปัลลวะบนภาชนะดินเผาเนื้อแกร่งของจีนสมัยราชวงศ์ถัง (พ.ศ. ๑๑๖๑ - ๑๔๕๑) และภาชนะดินเผาสีเขียวไข่กาของอันนัม ซึ่งเป็นภาชนะดินเผาร่วมสมัยราชวงศ์ซ้อง (พ.ศ. ๑๕๐๓ - ๑๘๒๒) และราชวงศ์หยวน (พ.ศ. ๑๘๒๒ - ๑๙๑๑)
- เส้นทางเข้าสู่ชุมชนโบราณสทิงพระ
จากจังหวัดสงขลา โดยทางหลวงหมายเลข ๔๐๘ ระยะทางประมาณ ๓๖ กิโลเมตร