วันที่เอกสารถูกสร้าง: 
18/01/2009
ที่มา: 
ประเพณีไทยดอทคอม http://www.prapayneethai.com

เขาศรีวิชัย

ภาค     ภาคใต้
จังหวัด  สุราษฎร์ธานี

  • สถานที่ตั้ง ตำบลเขาศรีวิชัยอำเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎร์ธานี
  • ประวัติความเป็นมา

"เขาศรีวิชัย" เป็นแหล่งที่พบหลักฐานทางโบราณคดีที่สำคัญหลายอย่าง คือ บนยอดเขาลูกนี้แต่ก่อนเคยมีเทวสถานตั้งอยู่ มีเทวรูปประดิษฐานอยู่อย่างน้อย ๑ องค์ คือพระนารายณ์ศิลาสวมหมวกแขกทรงกระบอกสูงทรงคาดผ้าเฉียง ขนาดสูง ๑.๖๙ เมตร นอกจากนี้ชาวบ้านพบลูกปัดบนยอดเขาจำนวนมากใกล้กับเทวสถานตีนเขาด้านหลัง ชาวบ้านขุดพบเทวรูปพระนารายณ์ศิลาองค์หนึ่งไม่มีเศียร สูง ๔๐ เซนติเมตร เป็นเทวรูปรุ่นเดียวกันและมีลักษณะคล้ายกันบริเวณตีนเขาโดยรอบและโดยเฉพาะ อย่างยิ่งบริเวณที่ตั้งวัดเขาศรีวิชัย ยังปรากฏเนินดินสูงคล้ายกันเป็นที่ตั้งโบราณสถานและเศษชิ้นส่วนของหิน เทวสถานแล้วมีลูกปัดชนิดและขนาดต่าง ๆ กระจายอยู่ทั่วไปหมดอาทิ ลูกปัดโรมัน ลูกปัดมีตา ลูกปัดแก้ว ลูกปัดที่ทำจากหินต่าง ๆ เมื่อถึงฤดูฝนจะพบมากและหาง่ายที่สุด ลูกปัดหินมีค่าเม็ดใหญ่เป็นรูปลักษณะแปลก ๆ มีความสวยงาม เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๑๘ มีการพัฒนาตัดถนนผ่านเขตวัดก็ได้ขุดพบพระพิมพ์และของมีค่าซึ่งมีอายุถึงสมัย ศรีวิชัยอีกเป็นอันมาก คำว่า "เขาศรีวิชัย" เป็นชื่อที่มีมาไม่ต่ำกว่า พ.ศ. ๒๔๔๕โดยปรากฏชื่อในหนังสือสัญญาการรับเหมาะสร้างกุฏิ ๓ หลัง ที่อารามวัด ลงวันที่ ๒๔ กันยายน ร.ศ. ๑๒๑ โดยเรียกชื่อและเขียนว่า "เขาศริวิไชย์"

  • ลักษณะทั่วไป

แหล่งโบราณคดีเขาศรีวิชัยตั้งอยู่ทางทิศเหนือของควนพุนพินประกอบด้วยเนินเขา หินดินดานผสมเนินดินบริเวณที่เป็นโคกหรือที่ดอน ๒ แห่ง เป็นศาสนสถานประดิษฐานประติมากรรมหรือรูปเคารพเพราะปรากฎร่องรอยแนวอิฐและ หินดานกรอบธรณีประตูโถทหนึ่ง (ปัจจุบันถูกปรับพื้นที่เป็นสนามกีฬา โรงเรียนวัดเขาศรีวิชัย) พบโยนิโทรนะส่วนอีกโคกหนึ่งใกล้เชิงเขาที่ปรากฏใบเสมาหินทรายแดงสมัยอยุธยา และเคยพบศิลาลึงค์ บริเวณพื้นที่ราบห่างจากเขาศรีวิชัยไปทางตะวันตกมีสระน้ำขนาดใหญ่เป็นสระกลม สันขอบสระเป็นแนวกันดินและสันนิษฐานว่า "สระพัง" เป็นแหล่งเก็บน้ำสำหรับทำการกสิกรรม ส่วนบนเขาศรีวิชัยประกอบด้วยเนินอิฐหรือ ศาสนสถาน ๒ แห่ง เนินหนึ่งเป็นที่ประดิษฐานพระวิษณุและห่างจากเนินอิฐ
ประดิษฐานพระวิษณุไปทางเหนือประมาณ ๔๐ เมตร มีบริเวณคล้ายสระน้ำรูปกลมขนาด ๑๐ x ๑๐ เมตร ก่ออิฐและหินเป็นสันหรืออาจเป็นสระน้ำโบราณสำหรับใช้ในการประกอบพิธีทาง ศาสนา เนินเขาหรือที่สูงของแหล่งโบราณคดีเขาศรีวิชัย สงวนไว้เฉพาะศาสนาสถานแต่มีการเข้าอยู่อาศัยประกอบกิจกรรมชุมชนบนพื้นราบ เบื้องล่างรอบ ๆ เนินเขาที่ตั้งศาสนสถาน

  • หลักฐานที่พบ

๑. เทวรูปประดิษฐาน ๑ องค์ คือพระนารายณ์ศิลาสวมหมวกแขกทรงกระบอกสูง ทรงคาดผ้าเฉียงขนาดสูง ๑.๖๙ เมตร
๒. รูปพระนารายณ์ศิลาไม่มีเศียร สูง ๔๐ เซนติเมตร
๓. โยนิโทรนะและศิวลึงค์และเศษชิ้นส่วนของหินเทวสถาน
๔. สระน้ำรูปกรมขนาด ๑๐ x ๑๐ เมตร ก่ออิฐและหินเป็นสันขอบเป็นสระน้ำโบราณ สำหรับใช้ในการประกอบพิธีทางศาสนา
๕. ลูกปัดชนิดและขนาดต่าง ๆ เช่น ลูกปัดโรมัน ลูกปัดมีตา ลูกปัดแก้ว ลูกปัดที่ทำจากหินชนิดต่าง ๆ และเครื่องประดับต่าง ๆ เช่น ตุ้มหูทำด้วยโลหะ
๖. พระพิมพ์
๗. เครื่องปั้นดินเผาแบบพื้นเมืองและกระสุนดินเผา

  • เส้นทางเข้าสู่แหล่งโบราณคดีเขาศรีวิชัย

จากอำเภอพุนพิน สถานีรถไฟตรงไปยังตำบลเขาศรีวิชัย ก็จะพบโรงเรียนเขาศรีวิชัย แหล่งโบราณคดีเขาศรีวิชัย จะอยู่ร่วมกันในโรงเรียนแห่งนี้