แหล่งโบราณคดีภาคเหนือ - วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดารามวรวิหาร

วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดารามวรวิหาร

ภาค     ภาคเหนือ
จังหวัด  ลำปาง

• สถานที่ตั้ง ตำบลเวียงเหนือ อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

• ประวัติความเป็นมา

วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดารามวรวิหาร เกิดจากการวมตัวของ วัดพระแก้วดอนเต้ากับวัดสุชาดาราม ซึ่งทั้งสองวัดนี้มีอาณาเขตติดต่อกัน และได้ยกฐานะเป็นพระอารามหลวงเรียกรวมกันเป็น" วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดารามวรวิหาร "
วัดพระแก้วดอนเต้ามีประวัติความเป็นมายาวนาน จนเป็นที่รู้จักของคนโดยทั่วไปในจังหวัดลำปาง มีตำนานเก่าแก่เล่ากันมาว่าในสมัยก่อนลำปางมีชื่ออีกชื่อหนึ่งว่า กุกกุฏนคร มีมหาเถระรูปหนึ่งจำพรรษาอยู่ที่วัดนี้ มีจิตศรัทธาอยากจะสร้างพระพุทธรูปไว้บูชา แต่ยังหาวัสดุไม่ได้ จนกระทั่งมีอุบาสิกาชื่อ นางสุชาดา ได้นำแตงโมขนาดใหญ่มาถวาย เมื่อพระมหาเถระผ่าแตงโมก็พบแก้วมรกตอยู่ภายใน จึงได้นำไปแกะเป็นพระพุทธรูป ในตำนานเล่าว่ามีเทวดามาช่วยเนรมิตให้ ชาวเมืองจึงมาสักการะบูชากันอย่างไม่ขาดสาย ในขณะเดียวกันก็มีพวกเสนาอำมาตย์ที่ไม่ชอบพระมหาเถระ ได้ไปฟ้องเจ้าเมืองว่าพระมหาเถระเป็นชู้กับนางสุชาดา เจ้าเมืองจึงให้เอานางไปประหารชีวิต ก่อนจะถูกประหารนางได้อธิษฐานว่า ถ้าหากนางมีความผิด ขอให้เลือดนางตกถึงดิน เมื่อเพชฌฆาตลงดาบ ศีรษะนางขาด เลือดก็พุ่งขึ้นสู่ท้องฟ้าหายไป ต่อมาจึงได้มีการสร้างวัดสุชาดารามคู่กับวัดพระแก้ว เพื่อเป็นการไว้อาลัยให้กับนางสุชาดาและพระเจ้าแก้วที่เทวดาเนรมิตให้นั้น ต่อมาพระมหาเถระได้นำมาถวายไว้ที่วัดพระธาตุลำปางหลวงและประดิษฐานอยู่จนถึง ปัจจุบัน ชาวลำปางจะนำออกมาแห่ในวันสงกรานต์และเมื่อมีเทศกาลสำคัญของบ้านเมือง เชื่อกันว่าพระเจ้าแก้วนั้นศักดิ์สิทธิ์ยิ่งนัก เมื่อนำออกมาแห่คราวใดก็จะทำให้ฟ้าฝนตก ทำให้ชุ่มชื้นอุดมสมบูรณ์

นอกจากนี้วัดพระแก้วดอนเต้าได้เคยเป็นที่ประดิษฐานพระมหามณีรัตนปฏิมากรหรือ พระแก้วมรกตที่อัญเชิญมาจากเชียงราย แต่ช้างที่อัญเชิญพระแก้วมรกตไม่ยอมเดินทางต่อ จึงนำมาประดิษฐานไว้ที่วัดนี้เป็นเวลา ๓๒ ปี จนถึง พ.ศ.๒๐๑๑ จึงได้อัญเชิญไปประดิษฐานที่เชียงใหม่

• ลักษณะทางสถาปัตยกรรม

บริเวณวัดมีเจดีย์องค์ใหญ่บรรจุพระเกศาของพระพุทธเจ้า กว้างด้านละ ๑๓ วา สูง ๒๕ วา ติดทองจังโก้ (ทองเหลืองผสมทองแดง) ที่ฐานมีซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูป ๗ องค์ ข้างๆ เจดีย์มีมณฑปและวิหารเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปปางไสยาสน์ซึ่งมีอายุเก่า แก่คู่กับวัด และที่สวยงามสะดุดตาอีกอย่างหนึ่งของวัดพระแก้ว คือ มณฑป ที่อยู่ทางด้านตะวันออกเฉียงใต้ของเจดีย์เป็นศิลปะแบบพม่าซึ่งเชื่อกันว่า จำลองแบบมาจากเมืองมัณฑเลย์

• ความสำคัญต่อชุมชน

วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดารามวรวิหาร เป็นพระอารามหลวงที่ประชาชนชาวลำปางจัดกิจกรรมในวันสำคัญต่าง ๆ ของจังหวัดเป็นประจำ และยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญเนื่องจากความงดงามของสถาปัตยกรรมที่ รับอิทธิพลศิลปะแบบพม่าและพิพิธภัณฑ์วัดพระแก้วดอนเต้า ซึ่งจัดแสดง พระพุทธรูปเก่า ๆ สิ่งของเครื่องใช้ต่าง ๆ ได้รับความสนใจทั้งจากชาวไทยและชาวต่างประเทศ อันเป็นผลให้ได้รับการเอาใจใส่จากทางราชการและเอกชน ได้มีการบูรณะซ่อมแซมอยู่เสมอ

• เส้นทางเข้าสู่วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดารามวรวิหาร

จากศาลากลางจังหวัดหลังเก่า ไปทางทิศเหนือตามถนนบุญวาทย์ เลี้ยวซ้ายที่สะพานเขลางค์นครตรงไปจนถึงสี่แยกวัดแสงเมืองมา (สี่แยก ออป.) เลี้ยวขวาผ่านโรงเรียน เทศบาล ๑ ก็จะถึงวัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดาราม ระยะทางประมาณ ๒ กิโลเมตร