แหล่งโบราณคดีภาคใต้ - โบราณสถานบ้านพระยาวิชิตสงคราม

โบราณสถานบ้านพระยาวิชิตสงคราม

ภาค     ภาคใต้
จังหวัด  ภูเก็ต

• สถานที่ตั้ง โบราณสถานบ้านพระยาวิชิตสงคราม ตั้งอยู่หมู่ที่ ๓ ตำบลศรีสุนทร อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต

• ประวัติความเป็นมา

มูลเหตุของการสร้างบ้านของพระยาวิชิตสงคราม อันเนื่องมาจาก ในปี พ.ศ. ๒๔๑๙ พวกกุลีจีนทำเหมืองแร่ก่อความวุ่นวายขึ้นที่บ้านกระทู้ เกิดการปะทะกับพวกกุลีจีนต่างก๊ก ซึ่งเป็นเรื่องของผลประโยชน์จากเหมืองแร่ มีการยกพักพวกเข้าตีกันจนเกิดความวุ่นวายขึ้น พระยาวิชิตสงคราม (ทัต) เห็นว่าน่าจะไม่ปลอดภัย จึงได้สร้างบ้านขึ้นใหม่ ที่บริเวณบ้านท่าเรือ ตำบลศรีสุนทร ซึ่งสถานที่เดิมเคยเป็นบ้านของปู่ คือ พระยาถลาง (เจ๊ะมะเจิม) และเมื่อสร้างเสร็จแล้วในปี พ.ศ. ๒๔๒๐ พระยาวิชิตสงคราม (ทัต) ก็ได้ย้ายเข้าอยู่ ทั้งยังใช้สถานที่เป็นที่ทำการของเมืองภูเก็ตอีกด้วย

• ลักษณะทั่วไป

บริเวณขอบเขตภายนอกสร้างเป็นแนวกำแพงอิฐล้อมรอบ มีขนาดกว้าง ๑๒๔ เมตร ความยาว ๑๕๗ เมตร สูง ๓.๕๐ เมตร ความหนาของกำแพง ๖๐ เซนติเมตร ด้านบนสุดของกำแพงทำเป็นรูปใบเสมาเว้นช่องต่อช่วงห่างกันประมาณ ๓๐ เซนติเมตร ส่วนสูงของใบเสมา ๕๐ เซนติเมตร ตลอดแนวกำแพงภายนอกระหว่างกึ่งกลางของแต่ละด้านมีป้อมยามรักษาการโดยมีประตู ทางเข้าป้อมอยู่ภายใน ส่วนด้านในกำแพงแต่ละมุมสร้างเป็นที่พักของทหารยาม คนรับใช้และเป็นที่เก็บของ ส่วนอาคารที่ทำการสร้างตรงกับแนวประตูทางเข้าอยู่ลึกเข้าไปประมาณ ๖๕ เมตร สร้างเป็นอาคารสี่เหลี่ยม ขนาดกว้าง ๑๗ เมตร ยาว ๒๑ เมตร ฐานอาคารสูงจากพื้นดินประมาณ ๑.๕๐ เมตร ปัจจุบันคงเหลือแต่ฐานของตัวอาคารให้เห็น ตรงด้านหลังของ

อาคารห่างออกไปประมาณ ๓๓ เมตร มีสระน้ำขนาดกว้าง ๑๕ เมตร ยาว ๒๐ เมตร ด้านข้างของสระน้ำทั้งสองด้านทำทางระบายน้ำล้นไหลผ่านเข้า-ออก โดยทำประตูระบายน้ำไว้ที่แนวกำแพง ส่วนตัวบ้านนั้นสร้างไว้ใกล้กับบริเวณสระน้ำ โดยตัวบ้านสร้างเป็นเรือนไม้ ส่วนรูปทรงของบ้าน สันนิษฐานว่าคงเป็นแบบบ้านไทยมุสลิม เนื่องจากต้นตระกูลของพระยาวิชิตสงคราม เป็นแขกอินเดีย ปัจจุบันไม่เห็นซากของตัวบ้านแล้ว กรมศิลปากร ได้ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานของชาติ บ้านพระยาวิชิตสงคราม ในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๑๐๒ ตอนที่ ๑๒๘ วันที่ ๑๗ กันยายน ๒๕๒๘ หน้า ๔๔๙๒ พื้นที่ประมาณ ๒๓ ไร่ ๑ งาน ๑๔ ตารางวา

• หลักฐานที่พบ

โบราณสถานบ้านพระยาวิชิตสงคราม ยังปรากฏหลักฐานที่สำคัญอยู่ เช่น กำแพงอิฐ รูปใบเสมา ฐานของตัวอาคารบริเวณกำแพง สระน้ำ ทางระบายน้ำ และซากอิฐมากมายที่แสดงให้เห็นถึงความยิ่งใหญ่ของบ้านพระยาวิชิตสงคราม เจ้าเมืองภูเก็ตในอดีต

• เส้นทางที่เข้าสู่สถานที่สำคัญ

การเดินทางเข้าสู่โบราณสถานบ้านเจ้าพระยาวิชิตสงครามนั้นสามารถใช้ถนนสาย ถลาง-ภูเก็ต อยู่ในหมู่ที่ ๓ ตำบลศรีสุนทร อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต