การบวชเณร
สมัยก่อนที่ยังไม่มีโรงเรียนตามสมัยปัจจุบัน เด็กผู้ชายโดยมากจะต้องบวชเณร เท่ากับเป็นการเข้าโรงเรียนสามัญศึกษา คือ Public school ของฝรั่ง วัดเป็นสถานศึกษาที่
การบวชพระ
เมื่อเด็กชายอายุครบ ๒๑ ปีบริบูรณ์ ก็ถือว่าเข้าเขตวัยผู้ใหญ่ จะต้องมีความรับผิดชอบที่ จะครองตน และสร้างหลักฐานต่อไป จึงจำเป็นต้องมีความรู้ถึงความจริงในโลกที่เต็มไปด้วยอารมณ์
พิธีโกนผมจุก
เมื่อเด็กมีอายุย่างเข้าเขตวัยหนุ่มและสาว ( ชาย ๑๓ ปี หญิง ๑๑ ปี ) ตามความนิยมของ อินเดียจึงมีพิธีการเพื่อบอกกล่าวแก่ญาติและเพื่อนฝูงอีกครั้งหนึ่ง คือการโกนจุก
พิธีโกนผมไฟ
พิธีโกนผมไฟกระทำเมื่อเด็กมีอายุครบ ๑ เดือน ส่วนพิธีโกนผมจุกกระทำเมื่อเด็กมีอายุ ๑๑ - ๑๓ ปี เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ลูกหลาน เพื่อให้ลูกหลานมีอายุมั่นขวัญยืน มีสุขภาพ
ประเพณีเกี่ยวกับการเกิด
การตั้งท้อง ระยะตั้งท้องผู้เป็นแม่ต้องระมัดระวังตัวเป็นพิเศษ ทำให้เกิดความเชื่อถือหลายอย่าง เช่น
มอญร้องไห้
คณะมอญร้องไห้ พรรณาสดุดีเทิดพระเกียรติ ในงานพระบรมศพสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี ๒ ธันวาคม ๒๕๒๗ ณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท พระบรมมหาราชวัง
ฮีตฮอยคนลำปาง -จากหนังสือนครลำปาง
จากเว็บไซต์วิถีชาวบ้านของ ครูศรีจันทรัตน์ กันทะวัง http://school.obec.go.th/phifo/index.html
ฮอมปอย จากวัฒนธรรมเก่าสู่แนวทางใหม่เพื่อพัฒนาการศึกษา
เสียผี ศรีจันทรัตน์ กันทะวัง - ผู้เขียน
ประเพณีการบวช
ภาค ภาคเหนือ จังหวัด เพชรบูรณ์ ช่วงเวลา ก่อนเข้าพรรษา